Türkiye Kutuplarda Bilimsel, Stratejik ve Diplomatik Varlığını Güçlendirme Yolunda İlk Adımlar

Türkiye Kutup Bölgeleri Koordinasyon Kurulu, Bakan Kacır’ın başkanlığında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda toplanarak buzulların bilim için sunduğu laboratuvar değerini yeniden vurguladı. Kacır, bu bölgelerin jeolojiden tıbba, okyanus bilimlerinden astronomiye kadar pek çok alanda benzersiz veriler sunarak gezegenin geçmişi ile geleceğine dair kritik ipuçları sağladığını ifade etti. Ayrıca, buzulların erimesiyle ortaya çıkan yeni ticaret hatlarının Asya-Avrupa-Amerika ekseninde küresel ticaret akışını nasıl değiştireceğini işaret etti ve kutupların zengin yeraltı kaynakları ile kritik tatlı su rezervlerinin 21. yüzyılın jeostratejik odaklarından biri olduğunu belirtti.

Milli Teknoloji Hamlesi vizyonu doğrultusunda, zorlu bu coğrafyalarda elde edilecek bilgi birikimini bilimsel ve teknolojik değere dönüştürme hedeflerini paylaşan Kacır, bugüne kadar gerçekleştirilen 9 ulusal Antarktika seferi ve 5 Arktik bilimsel araştırma seferinin ayrıntılarını aktardı. Bu süreçlerde yüzlerce Türk araştırmacının görevlendirildiğini, 100’ün üzerinde proje yürütüldüğünü ve yayın sayısının uluslararası literatüre 200’ü aştığını vurguladı.

Antarktika’nın geleceğine ilişkin kararlarda söz sahibi olma hedefi kapsamında, kutuplarda test edilip kullanılan yerli ve milli teknolojilerin entegrasyonunu ve bu teknolojilerle yürütülen deniz tabanı haritalama çalışmaları neticesinde, tarihte ilk kez bu bölge için tarafsız bir deniz haritası hazırlayarak uluslararası kamuoyuna sunduklarını belirtti. Böylece insanlığın ortak mirasına Türkiye’nin imzasını taşıyan önemli bir eser kazandırdıklarını ifade etti.

Bilim diplomasisi ve kurumsal yönetişim konusunda ise Antarktika Araştırmaları Bilimsel Komitesi, Uluslararası Arctic Bilim Komitesi ve Antarktik Program Yürütücüleri Konseyi gibi kuruluşlarda üst düzey temsil ile ülkenin aktif katılımını sürdürdüklerini söyledi. Ayrıca 14 ülkeyle kutup çalışmalarına ilişkin işbirliği anlaşması imzaladıklarını, dört ülke ile daha görüşmelerin devam ettiğini belirtti. Antarktika Antlaşması’nda gözlemci statüsünün korunması ve istişari taraf olarak gerekli hazırlıkların yürütülmesi de programın temel taşları arasında yer alıyor.

Gençlerin kutup çalışmalarında aktif rolü için Antarktika’da inşa edilecek Türk Antarktik Bilim Üssü’nün ön hazırlıkları tamamlandı. Horseshoe Adası’nda kurulacak üssün, aynı anda 50 araştırmacıya barınma ve çalışma imkanı sunacak altyapıya sahip olması öngörülüyor. Modern laboratuvarlar, enerji altyapısı, su ve atık arıtma sistemleri ile acil durum üniteleri, depolama alanları ve helikopter pisti sayesinde yılın 12 ayında kesintisiz bilimsel faaliyetin sürdürülmesi hedefleniyor. Bu adımla ülke olarak kutup çalışmalarında küresel söz sahibi konumumuzu güçlendirmeyi ve Gençleri bu alandaki faaliyetlerin merkezine yerleştirmeyi amaçlıyoruz.

Ulusal Kutup Bilim Stratejisi doğrultusunda, 2035 hedefli yol haritasını takip ederek kutuplarda varlığımızı pekiştirecek adımları atmaya devam edeceğiz. Kurul, Türkiye’nin kutup bölgelerindeki bilimsel, stratejik ve diplomatik faaliyetlerini daha entegre ve sürdürülebilir bir çerçeve içinde koordine etmek üzere kuruldu. İlk toplantıda Arktik ve Antarktika’daki gelişmeleri, ulusal bilim seferlerinden elde edilen birikimi, Antarktika’da bilim üssü kurma hedefini ve uluslararası işbirliği süreçlerini ayrıntılı olarak değerlendirdik.

Toplantıya ilişkin olarak Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Muhammet Kasım Gönüllü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Hasan Suver, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Ahmet Berat Çonkar, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Musa Heybet, Ticaret Bakan Yardımcısı Özgür Volkan Ağar, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Orhan Aydın, TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr. Burcu Özsoy ile diğer üst düzey bürokratların katılımı dikkat çekti ve kurulun kapsamlı yol haritasını destekleyen bir tablo ortaya kondu.