Taş Tepeler Projesi: 12 Noktada Uygarlığın İzi ve Yeni Keşifler

Şanlıurfa’da yürütülen Taş Tepeler projesinin beşinci yılında Karahantepe Karşılama Merkezi’nde yapılan bilgilendirme toplantısında bilim dünyasını heyecanlandıran yeni bulgular paylaşıldı. Toplantıya Şanlıurfa Valisi Hasan Şıldak, AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Cevahir Asuman Yazmacı, Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Kasım Gülpınar, Taş Tepeler Kazı Başkanı Necmi Karul ve il protokolü katıldı. Ersoy, Sayburç kazılarında ortaya çıkan, ağzı dikili şekilde tasvir edilen ve ölü bir bireyi çağrıştıran heykelin ölüm ritüelleri ve sembolik anlatım açısından benzersiz bir keşif olduğuna işaret etti. Göbeklitepe’nin D Yapısı’na yerleştirilmiş adak niteliğindeki insan heykelinin de estetik ve etkileyici bir örnek sunduğunu belirtti.

Sefertepe’de 2025 sezonunda ortaya çıkan iki farklı insan yüzü kabartmasının da paylaşılmasıyla birlikte, biri yüksek diğeri alçak kabartma tekniğiyle işlenen bu eserlerin, daha önce Göbeklitepe, Karahantepe ve Sayburç’ta görülen üsluplardan farklı bir estetik taşıdığı ifade edildi. Ayrıca Sefertepe’de bulunan çift yüzlü insan motifi işlenmiş siyah serpantin boncuğun, bölgenin sembolik dünyasına ışık tuttuğu belirtildi.

Taş Tepeler Dünyanın Neolitik Başkenti Olacak başlığı altında, bölgedeki bulguların 12 bin yıl öncesine dayanan yoğun nüfuslu yerleşmeleri ortaya koyduğu ve konutlar, kamusal yapılar, gömütler ile fırınlar gibi Mimari kalıntıların günlük yaşam ile manevi değerleri iç içe gösterdiği vurgulandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2025’i “Aile Yılı” ilan etmesiyle bu bulguların daha da anlam kazandığı ifadesi paylaşıldı.

Taş Tepeler, ufku daha da genişliyor Bakan Ersoy, projenin insanlık tarihine dair habitual kabulleri değiştiren bir bilimsel süreçte ilerlediğini belirterek, elde edilen bulguların neolitik dönemin derinliklerini aydınlattığını söyledi. Taş Tepeler’in artık 12 ayrı kazı noktasında yürütülen geniş ve çok yönlü bir bilimsel ağ haline geldiğini ifade eden Ersoy, 15 Türk ve 21 yabancı olmak üzere toplam 36 kurumun katılımıyla çalışmaların sürdüğünü aktardı. Projede görev alan bilim insanı ve öğrencilerin sayısının 2025 itibarıyla 219’a ulaştığı belirtildi.

Koruma Çalışmaları ve Alt Yapı Taş Tepeler Projesi sadece arkeolojik kazılarla sınırlı kalmıyor; aynı kapsamda sürdürülen koruma çalışmaları da büyük önem taşıyor. Geleceğe Miras Projesi kapsamında Göbeklitepe Aslanlı Yapı ve bu yıl C Yapısı koruma-restorasyonlarının tamamlandığı, Karahantepe’de AD yapısındaki restorasyonun devam ettiği, Sayburç’ta bir konut yapısında restorasyon çalışmalarının başlatıldığı belirtildi. Yeni karşılama merkezi Göbeklitepe’de, araştırma merkezi ve kazı evi ise Karahantepe’de son aşamaya geldi. Yeni Araştırma Merkezi’nin arkeometrik çalışmalar için gerekli kapasite ve donanımla Taş Tepeler kapsamını kapsayacak şekilde planlandığı ifade edildi.

Göbeklitepe Sergileri ve Uluslararası Planlar Ersoy, Göbeklitepe’nin “Kutsal Bir Yerin Gizemi” adlı sergisinin Roma Kolezyumu’nda 6 milyon ziyaretçi sayısına ulaştığını belirtti. 2026 Şubat–Temmuz arasında Berlin James-Simon Galeri’da “Toplumun Keşfi: 12.000 Yıl Önce Göbeklitepe ve Taş Tepelerde Yaşam” adında yeni bir serginin açılması planlanıyor. Ayrıca 2026 sonbaharında Londra’daki Guildhall Sanat Galerisi ile 2027 sonbaharında Tokyo Ulusal Müzesi’nde Taş Tepeler’e ilişkin sergiler için görüşmeler sürüyor.

Bilim insanlarına, katılımcı kurumlara ve özverili ekiplere teşekkür eden Ersoy, projenin başarıyla hayata geçirilmesinde ana sponsor Türk Hava Yolları ile Göbeklitepe kazısı sponsor Doğuş Grubu’nun özel rolünü de vurguladı. Karahantepe’deki yeni buluntuların sergilendiği karşılama merkezi ziyaretinin de toplantı öncesi yapıldığı kaydedildi.