İthalat İzni ve Fıstık Fiyatları Üzerine Sektörel Değerlendirme: Stokçulukla Mücadelede Yeni Adımlar

Baklava için kullanılan iç fıstığın kilogram fiyatı son bir yılda yüzde 213 artışla 750 liradan 2.350 liraya yükselmiş durumda. Yetkililerin açıkladığına göre bu yılın ürün miktarında azalma beklenirken böyle bir artışın sürmesi, stokçu tüccarların kuraklık ve don gibi sebeplerle fiyatları yükselttiğini gösteriyor. Son dönemde fiyatlarda bazı iddialı rakamlar konuşulsa da, önceki yıllarda elde edilen rekoltenin miktarıyla karşılaştırıldığında bazı gerçekler değişmedi: bu yıl mahsul az olsa da önceki sezonlar kadar yüksek rekolteye ulaşılamadı. Tüccarların stok amacıyla hareket ettiği ve bunun da fiyatları şimdiden yükselttiği yönünde değerlendirmeler mevcut.

Çiftçinin kazanması hedeflenirken, stok yaparak büyük kâr elde edenler kazançlı çıkıyor Mehmet Yıldırım, yalnızca baklava ve tatlı üreticilerinin değil, lokumcu, helvacı, çikolatacı ve dondurmacı gibi fıstık kullanan tüm üreticilerin bu durumdan etkilendiğini belirtti. Sektör temsilcileri ve üyelerinin ortak şikayetleri arasında, mevcut durumda çiftçinin değil, stok halinde geçen yılın yükünü taşıyan karaborsacıların kazanç sağlaması yer alıyor. Çiftçinin ise fıstığı uzun süre elde tutmasının mümkün olmadığını vurguladı. Antep fıstığında geçen yıl kayda değer bir rekolte elde edildiğini hatırlatan Yıldırım, bu yılki düşüşün bahane edilerek fiyatların üç katına çıkartıldığına işaret etti.

İthalat izninin yerinde bir karar olduğu düşüncesi baskın BAKTAD Başkanı Yıldırım, stok bulunduran tüccarların fiyatları istedikleri gibi belirlediği bir dönemde ithalatın önünün açılmasının büyük bir adım olduğunu kaydederek, sektör paydaşları adına yetkililere bu yönde çağrı yaptıklarını ifade etti. Şu ana kadar ABD, İran ve Suriye’den ithalat yapılabileceğini dile getiren Yıldırım, iç fıstık fiyatlarının 60 dolara kadar ulaştığı bir dönemde İran’da bu rakamın yaklaşık 17,5 dolar seviyesinde olduğunu belirtti. Bu kararın, özellikle fiyat artışlarının yavaşlatılmasına ve daha istikrarlı bir piyasa oluşumuna katkı sağlayacağını düşündüklerini söyledi. İthalatın fiyatları düşürmesini ve stokçuların etkisini azaltmasını umduklarını belirtti.

Mehmet Yıldırım, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın bu konuda hızlı adım atmasının önemine dikkat çekerek, fıstık fiyatları hedeflenen seviyeye geldiğinde baklava sektöründe de indirim yapacaklarını anlattı. Stokçuluğu ve karaborsacılığı engellemenin en etkili yolu, ürünün kayıt altına alınmasıdır diye ekledi.

Yıldırım, kayıt altına alınmadığı sürece her yıl bu tür sorunların tekrarlayacağını vurgulayarak, Bakanlıkların araziye değil, ürüne odaklanan destek politikalarıyla fıstığın kayıt altında tutulmasının, üretim miktarının net olarak belirlenmesini sağlayacağını ve buna bağlı hareket edileceğini savundu.