Inme: Zamanın Neden Olduğunu Zamanında Fark Edin ve Önleyici Adımlar

Türkiye’nin sağlık istatistiklerine göre yılda on binlerce insan inme riskiyle karşı karşıya kalıyor. Beyin damar hastalıkları, ülke genelinde ölümlerin önemli bir kısmını oluşturuyor ve inme, bu ölümler arasında üçüncü sırada yer alıyor. Erken müdahale, özellikle 4,5 saat içinde yapılan acil tedavilerde sakatlık ve ölüm riskini önemli ölçüde azaltabiliyor. Umut veren yön ise, inme vakalarının büyük bir kısmının sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ve risk faktörlerinin kontrolüyle önlenebilmesi.

Zaman beyin, ilk 4,5 saat kritikİnme belirtilerinin hızlı tanımlanması hayati öneme sahip. Yüzün bir tarafında asimetri, ani güç kaybı, konuşma güçlüğü, görme sorunları, denge kaybı veya ani baş ağrısı gibi bulgular ortaya çıktığında vakit kaybetmeden uzman yardımı talep edilmelidir. Bu erken müdahale, sakatlık ve ölüm oranlarını önemli ölçüde düşürebilir. Ülkemizde 2019’da başlatılan sertifikasyon süreciyle 57 kapsamlı inme merkezi ve 51 birincil inme merkezi kurulmuş olup, bu merkezler nüfusun büyük bir kısmına ulaşımı kolaylaştırmıştır.

Birkaç basit değişiklikle inme riskini azaltınİnmenin başlıca nedenleri arasında ileri yaş, genetik yatkınlık, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, diyabet, kötü kolesterol, düşük fiziksel aktivite ve obezite yer alır. Bu faktörlerin farkında olarak önlemler almak, riskleri düşürmeyi sağlar. Özellikle yüksek tansiyon ve diyabet hastalarının, aynı anda yüksek kolesterol seviyelerini de izliyor olması gerekir. Aşağıdaki adımlarla riskleri daha da azaltabilirsiniz: dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigara ve alkol tüketiminin sınırlandırılması, tansiyon ve diyabet kontrolünün ihmal edilmemesi, düzenli sağlık kontrolleri ve aile hekimi takibi.

AF inme riskini beş kat artırırAtriyal fibrilasyon (AF) ve karotis darlıkları, inme riskini önemli ölçüde yükselten durumlar arasında. AF, kalbin düzensiz çalışmasına yol açar ve inme riskini yaklaşık beş kat artırır; çoğu zaman belirti göstermeyebilir. Düzenli nabız kontrolü ve EKG ile erken tanı, risk azaltımında temel adımlardır. Tedavide kan sulandırıcı ilaçlar, ritim kontrolü sağlayan ilaçlar veya ileri durumlarda müdahaleler kullanılabilir. Karotis darlığı ise boyun ana arterlerinde plak birikimiyle oluşur ve iskemik inmelerin önemli bir kısmından sorumludur. Erken tanı için Doppler ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır ve yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra antiplatelet ve kolesterol düşürücü ilaçlar ile bazı durumlarda cerrahi müdahaleler uygulanır. Bu tedaviler, inme riskini önemli ölçüde azaltabilir.

İnme her yaşta görülebilirUnutulmamalıdır ki inme her yaşta ortaya çıkabilir. Belirtileri bilmek ve hızlı hareket etmek hayat kurtarır. Ani konuşma bozukluğu, yüz, kol ya da bacak güçsüzlüğü, görme kaybı, baş dönmesi veya şiddetli baş ağrısı gibi belirtiler fark edildiğinde derhal inme konusunda donanımlı bir hastaneye başvurulmalıdır. Erken tanı ve müdahale, hayatta kalma şansını artırır ve engelli kalma riskini azaltır.