Emeklilerden %25 Kesinti: SGK GSS Borçları İçin Yeni Düzenleme ve Etkiledikleri

Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen ve kısa sürede Genel Kurul’da görüşülecek olan vergi ve bazı kanunlarda değişiklik yapan teklif kapsamında, emeklileri yakından ilgilendiren önemli bir düzenleme bulunuyor. Buna göre SGK’dan aylık alanlar ile geçici veya sürekli iş göremezlik geliri sahibi olanların sigortalılığı nedeniyle oluşan Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri ve buna ilişkin borçlar, aylık ya da gelirlerden en çok %25 oranında kesilerek tahsil edilecek.

GÜNDEMDE KİMLER KAPSAMDA KALACAK?

İlgili kanun maddesi, SGK’dan gelir ve aylık alanlar ile bu hak sahiplerini kapsayacak şekilde tanımlanıyor. GELİR kavramı, sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı durumunda sağlanan sürekli ödemelerle ilişkili oluyor; AYLIK ise malullük, yaşlılık veya ölüm sigortaları kapsamında yapılan sürekli ödemeleri ifade ediyor. Hak sahibi kavramı ise eşin dul kalması, yetimlerin belirlenmesi ve bazı durumlarda ana-babaya maaş bağlanması gibi hallerde geçerli olacak. Kısaca, Kurum üzerinden emeklilik maaşı alan her kesimi kapsayan bir yaklaşım benimseniyor.

%25 kesinti nasıl uygulanacak? Sosyal güvenlik hukukuna göre Bağ-Kur (4B) statüsünde borcu olanların emekliliğe engel oluşturabileceği, borcun ödenmesiyle emekliliğe engelin kalktığı biliniyor. Ancak SSK (4A) ve Emekli Sandığı’na (4C) bağlı olanların borçları olsa bile emekli olmaları mümkün olabiliyor. Örnekle açıklamak gerekirse, çalışma hayatına ara verdiğinizde gelir testi yaptırıp GSS priminin ödenmesini sağlamak gerekiyor; aksi halde asgari ücretin %3’ü kadar GSS primi tahakkuk edebiliyor. Eğer daha sonra işe dönüp emekliliğe hak kazanırsanız, bu süreçte borçlar nedeniyle %25’e varan bir kesintiyle karşılaşabilirsiniz.

‘E-DEVLET’TEN KONTROL EDİN’ Çalışmadığınız günler için SGK borcu olmadığını düşünseniz dahi borç çıkma ihtimaliyle karşılaşabilirsiniz. Böyle bir durumda emekliliğe hak kazandığınızda borç şu ana kadar oluşmuşsa, maaşınız üzerinden %25’e kadar kesinti uygulanabilir. Bu sebeple e-Devlet üzerinden borç durumunuzu kontrol etmek önemlidir. Bu yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesi halinde borç varsa emekli maaşından yapılacak kesinti oranı bu çerçevede uygulanacak.

KAÇ EMEKLİ KAPSAMA DAHİL OLACAK? SGK Başkan Yardımcısı İsmail Ertüzün’e göre yaklaşık 1 milyon emekli bu kapsama dahil olacak. Sunumda, kapsam içerisindeki kişi sayısının 961 bin olduğu ve 1999 öncesi sigortalılığı olanlar ile GSS borcu bulunan 304 bin kişinin daha bu çerçevede yer aldığı belirtildi.

DÜZENLEME NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRİYOR? Meclis süreci devam ederken, yasa teklifi kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayımlanması gerekecek. Yürürlük tarihi olarak 01 Ocak 2026 öngörülüyor. Dul ve yetim aylıkları konusunda da benzer bir kesinti söz konusu olacak şekilde, bağlanan maaş üzerinden %25’i geçmemek koşuluyla uygulanacak uygulamaya ilişkin usul ve esaslar SGK tarafından ilerleyen aşamada açıklanacak.

DUL VE YETİM AYLIĞI ALANLAR için hesaplama, dosya bazında belirli oranlarda gerçekleşiyor. Örneğin, sadece eş bulunan durumda çalışmıyorsa %75, çalışıyorsa %50 oranında maaş bağlanıyor; çocuklara ise %25 oranında ödeme yapılıyor. GSS borcu varsa, bu oranlar üzerinden %25’e kadar kesinti uygulanabilir. Örnek üzerinden açıklamak gerekirse, 16.881 TL maaş alan bir emekli vefat ettiğinde arkada kalan çocuğa %25 oranında bağlanan maaş 4.220 TL olur ve bu miktardan borca bağlı olarak 1.055 TL kesinti yapılabilir. Uygulamanın tam olarak nasıl işleyeceği, yasa çıktıktan sonra SGK tarafından yayımlanacak yönerelerle netleşecek.