Türkiye’nin Su Stratejisi 2026 ve Ötesine Yönelik Kaynak Verimliliği Odaklı Planlar

Türkiye’de su kaynaklarının verimli kullanımı ve kuraklık riskinin etkilerini azaltmaya yönelik çalışmalar hız kazanıyor. Yaşanan su açığı ve iklim değişikliğinin baskısı, yer üstü ve yeraltı sularının mevcut durumunu iyileştirme yönünde yeni tedbirlerin alınmasını zorunlu kılıyor. Akarçay, Meriç-Ergene, Küçük Menderes, Burdur, Konya Kapalı havzaları için su açığı mevcutken, 2030 sonrası Susurluk, Kuzey Ege, Gediz, Büyük Menderes, Kızılırmak, Seyhan, Ceyhan, Fırat-Dicle ve Van Gölü havzalarında da benzer durumların ortaya çıkabileceği öngörülüyor.

Mevzuatta değişimler yolda Su Kanunu ile Taşkın Kanunu’nun uygulanabilirliğini güçlendirmek için çalışmalar tamamlandı ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkileri, risk azaltımı ve uyum stratejileri yasal çerçeveye alınacak. Planlar arasında su verimliliğini artırıcı tedbirler, kurumlarda su verimliliği belgeleri zorunluluğu ve belediyelerin ölçüm sistemlerini bir yıl içinde kurması gibi yükümlülükler yer alıyor. Tarımda basınçlı sulama sistemleri artık zorunlu olacak; kullanılan su ölçülecek ve kayda geçirilecek. Sanayide atık suyun geri kazanımı desteklenecek. Kentlerde gri su ve yağmur suyu sistemleri yeni binalarda zorunlu hale gelecek; alternatif kaynaklar için değerlendirme teşvik edilecek ve yeraltı suyu çekimlerinde emniyetli sınırlar aşılmaz sayılacak.

Şebeke kayıplarıyla mücadele Türkiye’de mevcut ortalama yüzde 31,6 olan su kayıplarını önce yüzde 25’e düşürmek ve ardından kademeli olarak yüzde 10 seviyelerine indirmek hedefleniyor. Belediyeler, sayısallaştırma yoluyla ölçüm ve uzaktan izleme altyapısını kurup sahadaki sızıntı ve arızaları hızla gidererek bakım süreçlerini kısaltacak. Bu önlemlerle 2030 yılında yıllık yaklaşık 12,4 milyar metreküp su tasarrufu hedefleniyor.

Havza yönetimi ve planlar AB Su Çerçeve Direktifi doğrultusunda 12 havzada nehir havzası yönetim planları tamamlandı ve onaylandı; diğer havzalarda da plan çalışmaları sürüyor. İçme ve kullanma suları güvenliğinin sağlanması amacıyla Sakarya, Kocaeli ve Düzce için güvenlik planları hazırlanıyor. Akşehir, Eber, Manyas, İznik, Burdur, Bafa, Beyşehir ve Tuz gölleri için kuraklıkla başa çıkma eylem planları da geliştirilmekte.

Veri odaklı su yönetimi Su Verimliliği Bilgi Sistemi kurularak su kullanım verileri kaydedilecek ve iyileştirme çalışmaları sistematik olarak izlenecek. Tahtalı Barajı’ndaki su seviyesi yüzde 1’e gerilemiş durumda; bu durum, kuraklıkla mücadelede kaynakları etkili kullanmanın gerekliliğini bir kez daha gösteriyor.

Dünya genelinde su politikasının yankıları Dünya Su Kongresi’nin İstanbul’da 20. kez düzenlenmesi mümkün görünürken, kıtlık riski altında olan ülkeler deniz suyu arıtımı ve desalinasyon gibi yöntemlerle tatlı su ihtiyacını karşılamaya yöneliyor. ABD ve Orta Doğu ülkeleri kuraklıkla mücadelede yeni tedbirler alırken, bazı Avrupa ülkelerinde yaz aylarında tüketim kısıtlamaları uygulanıyor. İran, Türkiye ve diğer ülkeler bulut tohumu ve hava araçlarıyla iklim üzerinde müdahaleyi değerlendiriyor.