Türkiye’den Schengen Vize Başvuruları ve Ret Oranları: Güncel Analiz ve Ekonomik Yük

İslam Şahin / İSTANBUL –

Türk vatandaşlarına yönelik Schengen vizesi, Avrupa ülkeleri tarafından seyahat özgürlüğünü sınırlayan önemli bir bariyer olmaya devam ediyor. Bu durum, özellikle Türklerin Avrupa’ya yapmayı planladıkları ziyaretlerde ciddi engellerle karşılaşmasına neden oluyor. Son yayınlanan 2024 Schengen vize istatistikleri ise bu sorunun boyutlarını net bir şekilde ortaya koyuyor.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun resmi verilerine göre, 2024 yılında Türkiye’deki konsolosluklara toplam 1.173.917 başvuru yapıldı. Bu başvuruların sadece 1.003.788’i olumlu sonuçlanırken, 170.129 başvuru ise ret ile sonuçlandı. Bu da, Türk vatandaşlarının yaptığı her 100 başvurudan yaklaşık 15’inin geri çevrildiği anlamına geliyor. Bu oran, hem seyahat özgürlüğünü kısıtlayan hem de ekonomik açıdan ciddi maliyetler doğuran önemli bir sorunu gözler önüne seriyor.

Ciddi Gelir Kaybı ve Ekonomik Yük

2009’dan bu yana tutulan detaylı istatistiklere göre, son 16 yılda Türk vatandaşlarının yaptığı toplam Schengen vize başvurularına 1 milyondan fazla ret kararı verildi. Bu ret kararlarının ücretleri ise başvuru sahiplerine geri ödenmiyor. 2023 yılı verilerine göre, ret edilen 170 bin vize başvurusunun toplam maliyeti 13.6 milyon euroyu aşmış durumda. Bu retler nedeniyle çöpe giden toplam tutar ise yaklaşık 73.8 milyon euro, yani Türk Lirası ile yaklaşık 3,2 milyar TL seviyesinde. Aynı zamanda, 2009’dan itibaren Türk vatandaşlarının Schengen vizesi almak için yaptığı toplam harcama ise 801,6 milyon euroyu bulmuş, bu da yaklaşık 34,7 milyar TL’ye denk geliyor.

İstatistiklerde Şeffaflık Kaybı ve Bilgi Kirliliği

Geçmişte AB Komisyonu, konsolosluklar tarafından verilen vize sayıları ve ret oranlarına ilişkin detaylı verileri yayınlıyordu. Ancak, 2024 verileri yalnızca genel toplamları içeriyor ve konsolosluklara ait veriler tek bir kalemde gösteriliyor. Bu durum, Türkiye’deki en yüksek ret oranı veren ülkelerin hangileri olduğunun net olarak görülmesini engelliyor. 2023 yılında Almanya, 253.472 başvuru almış ve Ankara’dan yapılan başvuruların ret oranı %27,5, İstanbul’dan %21,5 ve İzmir’den %13,1 seviyesinde gerçekleşmişti. En yüksek ret oranlarına sahip ülkeler ise sırasıyla Estonya (%42,5), Danimarka (%39,4), Finlandiya (%31,3), Belçika (%27,5), Almanya (%22), Hırvatistan (%21), İspanya (%20,8) ve Çekya (%20,6) olmuştu.

Türkiye, Çin’in Ardından İkinci Sırada

Türk vatandaşları, Schengen vize başvurularında Çin’in hemen ardından ikinci sırada yer alıyor. Çin, 1.779.255 başvuru ile ilk sırada bulunurken, ret oranı sadece %4,6 seviyesinde. Çin vatandaşlarının yaptığı başvurulardan sadece 80.703’ü ret ile sonuçlanmış durumda. Bu da Çinlilerin ret oranının, Türklerin yaklaşık üçte biri oranında olduğunu gösteriyor. 2023 yılında Türk vatandaşlarının yaptığı toplam başvuru sayısı ise 1.055.885 idi. 2024 yılında ise yaklaşık %10’luk bir artış gözlemlendi. Ancak, Türklerin Schengen vizesi talebi her yıl yüzde 20 oranında büyüyerek, mevcut kısıtlı randevu sistemlerine rağmen artmaya devam ediyor.

Kayıplar ve Gerçek Maliyetler

AB ülkeleri, 2024 yılında Türkiye’deki temsilcilikleri üzerinden Schengen başvurularından resmi olarak 80 euro ücret alıyordu. Ancak, başvuruların yapıldığı aracı şirketler aracılığıyla bu maliyetler katlanıyor. VFS Global, iDATA, Cosmos gibi şirketler, hizmet bedeli olarak 20 ila 50 euro arasında ücret talep ediyor. VIP hizmetlerde bu rakam 100 euroyu aşabiliyor. Ayrıca, 2024 yılının 11 Haziran itibarıyla, Türkiye’deki Schengen vize ücretleri %12,5 oranında arttı. Yetişkinler için vize ücreti 90 euroya, çocuklar için ise 40 eurodan 45 euroya yükseldi. Bu artışlar, ret ile sonuçlanan vizelerden kaynaklanan toplam kaybın, ilk etapta ödenen ücretlerin iki katını aşmasına neden oluyor. Diğer ülkeler vatandaşlarına uygulanan fiyatlar ise farklılık gösteriyor.