Seray Şahinler’den Toprağın Hafızası Konuşuyor: 178 Yıllık Belge ve Sanat Sergisi

Seray Şahinler – Türkiye’nin köklü kamu kurumlarından Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, kuruluşunun 178’inci yılını özel bir sergiyle kutluyor.

“Toprağın Hafızası Konuşuyor: 178 Yıllık Bellekten Bir Medeniyet” adlı sergi, Büyük Çamlıca Camii Sergi Salonu’nda ziyarete açıldı. Bu sergi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte düzenlenmiş tapu kayıtları, vakfiyeler ve diğer mülkiyet belgeleri ile sanat ve tarih odaklı derinlemesine okumalar sunuyor.

Küratörlüğünü Hasan Mert Kaya’nın üstlendiği sergide yer alan belge ve objeler, yalnızca resmi kayıtlar olmanın ötesinde, aynı zamanda bir medeniyetin yaşam ve hafıza tanıkları olarak öne çıkıyor. Sergideki tapular, haritalar ve mühürler, tarihin gizemli ve estetik yönlerini yansıtan özgün örnekler olarak sergileniyor.

İlk örnekler Mısır’dan alınmış olup, sergi ziyaretçilere “toprağın hafızası”nın en güçlü sembollerinden Ayasofya’ya bakarak güçlü bir başlangıç yapıyor. Ayasofya Vakfiyesi, 1463 yılında Arap harfleriyle yazılmış ve ceylan derisi üzerine işlenmiş olup, medrese, imaret, han, hamam ve kütüphane gibi kurumların kurulmasına dair gelirleri güvence altına alan en eski belgelerden biri.

Serginin ana ekseninde Osmanlı’nın devlet yapısında önemli bir yere sahip olan tahrir defterleri bulunuyor. Bu defterler, yerel vergi oranları, nüfus ve demografik bilgiler gibi geniş kapsamlı verileri içeren ve Osmanlı’nın yönetimsel gücünü gösteren temel belgeler olarak dikkat çekiyor. Ayrıca, Şeyh Mahmud Efendi’ye ait 1624 tarihli Mülkname-i Hümayun ve 1875 yılındaki Yanya vilayetine ait harita gibi belgeler, Osmanlı’nın sosyo-ekonomik ve siyasi yapısını anlamada önemli ipuçları sunuyor.

Osmanlı’nın aynı zamanda bir vakıflar imparatorluğu olduğunu da vurgulayan sergi, Vakf-ı Cedid defterleri ve çeşitli vakıf belgeleri aracılığıyla, sultanlar, şehzadeler, sadrazamlar ve ilmiye sınıfına mensup üst düzey devlet görevlilerinin kurduğu vakıfları da gözler önüne seriyor. Bu belgeler, devletin toplumsal ve ekonomik yapısına dair zengin bir perspektif sunuyor.

Her belge, hem estetik hem de edebi açıdan dikkat çekici detaylar içeriyor. Kâğıtların kullanımı, padişahlara sunulan dil ve Osmanlı ile Cumhuriyet dönemlerinin toprak-insan ilişkilerine dair sosyolojik yansımalar sergileniyor. Sergi, 30 Haziran’a kadar Büyük Çamlıca Camii Sergi Salonu’nda ziyaretçilerini ağırlamaya devam edecek.

“Mülkiyetim milletimin” – Cumhuriyet Döneminde Mülkiyet ve Toprak Anlayışı

Sergide, Osmanlı dönemine odaklanmasına rağmen, Cumhuriyet döneminde mülkiyet anlayışını ve devlet-toplum ilişkisini de detaylandırılıyor. Özellikle, “Atatürk ve Mülkiyet” bölümü, Atatürk’ün sahip olduğu çiftlikleri ve taşınmazları millet yararına bağışlaması ile dikkat çekiyor. Bu bölümde, Atatürk’e ait 1928 tarihli tapu senedi, 1923’te Ali Fethi Bey’in Atatürk’e sattığı Çankaya’daki bahçeli evin satış evrakları ve Samsun’da Gazi Müzesi olarak bilinen binanın tapusu öne çıkıyor.

Bu belgeler, Türkiye Cumhuriyeti’nin mülkiyet politikalarının temel taşlarını ve devletin toprak-insan ilişkisini yeni bir perspektiften ortaya koyuyor. Ayrıca, sergi çevrimiçi platformda da ziyaretçilere açık olup, www.topraginhafizasi.com adresinden erişilebilir.