Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle’nin Ferrero ve Fındık Piyasası Üzerine Gündemi

Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, Milliyet’e verdiği demeçte Ferrero’nun Nutella için en az 45 bin ton fındık alımı taahhüdünün yeniden düzenlenmesini ve bu taahhüdün 2025 yılı için ölçülü olarak uygulanmasını anlattı. Rekabet Kurumu’nun kararları ve piyasadaki gelişmeler ışığında, üretici ve tüketici dengesi gözetilerek kararlar şekillendirildi.

Sektör istikrarına destek Küle, yürütülen soruşturmaya ilişkin bir taahhüt paketiyle gelen Ferrero’nun taleplerini yorumladı. Taahhüt paketinin Türkiye fındık piyasasındaki rekabet sorunlarına yönelik endişeler için yeterli görüldüğünü değerlendirdik ve soruşturmayı Mart 2024’te sonlandırdık. 2024-2026 dönemi için konulan müdahale kriterleri arasında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin müdahale referans fiyatının altında fındık alımı yapılmaması, sezonda 100 bin ton kabuklu fındık alımına ulaşılmaması ve Eylül-Aralık döneminde en az 45 bin ton kabuklu fındık alınması vardı. Ancak don olayları ve zararlı etkileri nedeniyle bu yıl rekoltede düşüş yaşanması, taahhüdün yeniden değerlendirilmeyi gerektirdi.

Ferrero, bu yıl için yalnızca Eylül-Aralık döneminde minimum 45 bin ton kabuklu fındık alımı taahhüdünün askıya alınmasını talep etti. Kurum olarak bu talebi kabul etmek mümkün olmadı; önceliğimiz üreticiler ve sürdürülebilir piyasa yapısıydı. Bu nedenle 45 bin ton olan taahhüdünü 2025 yılı için geçerli olacak şekilde aşağı yönlü revize ettik. Sonuç olarak, 2025’in Eylül-Aralık döneminde Ferrero’nun en az 30 bin ton kabuklu fındık almak zorunda olması sağlandı. Böylece üreticilerin zarar görmesini engellemek ve sektör istikrarını desteklemek hedeflendi. Piyasa, karar öncesinde yeterince belirsizdi; Ferrero’nun bu yıl Türkiye’den alım yapmayacağı yönündeki açıklamaları üreticileri endişeye sürüklemişti. Bölgedeki kabuklu fındık fiyatları 270 TL seviyesinden karar sonrası 300-320 TL aralığına yükseldi ve ticaret yeniden canlandı.

Fındık piyasasındaki gelişmeleri sezon boyunca Rekabet Kurumu yakından izlemeye devam edecek. PARALEL FİYATLAMA

PERAKENDEDE İNCELEME Ekim 2021 ve Aralık 2022’de sonuçlanan iki soruşturmanın gerçekleştirdiği cezalar, perakende tarafına yönelik rekabet ihlallerinin izlenmesini sürdürmektedir. Kurum, mevcut durumda da perakendecilerin eylemlerini ve özellikle fiyatlama uygulamalarını dikkatle takip ediyor. Şu an kurum bünyesinde devam eden soruşturmalar ve sektör incelemeleri bulunuyor. Geçmiş müdahalelerden sonra piyasanın bazı alanlarında olumlu değişimler kaydedilse de hedeflenen yapıya tam olarak ulaşmak için daha yakından takip gereklidir. Soruşturma kapsamında perakendecilerin paralel fiyatlandırma davranışlarının yasa kapsamındaki ihlal niteliğinde olup olmadığını da inceliyoruz.

Spotify’da ‘yıkıcı fiyatlama’ inceleniyor Gündemdeki bir diğer odak, Spotify soruşturmasıyla dijital müzik pazarında adil rekabetin işleyişine ilişkin kaygılar. İnceleme iki temel iddia üzerine şekilleniyor: platformun içerik sahipleri arasında ayrımcılık yapıp yapmadığı ve Türkiye’de yayımlanan abonelik fiyatlarının rekabetçi olup olmadığı. Dijital platformlar yalnızca içerik sunmuyor, pazarın dinamiklerini doğrudan etkiliyor; bu yüzden fiyatlama ve görünürlük politikalarının şeffaf ve adil olması büyük önem taşıyor. Amacımız, dijital müzik ekosisteminin sanatçı, yapımcı ve dinleyici açısından güvenli, sürdürülebilir ve rekabetçi bir şekilde işlemesini sağlamak.

Gizli iş birliğini yapay zekâ bulacak Rekabet karşıtı davranışların incelenmesi, etki analizleri ve tüketici zararı hesaplamalarında yapay zekâ kullandıklarını belirten Küle, Yapay Zekâ ile Risk Tespiti Projesi ile 550 sektörde fiyat hareketlerini analiz eden derin öğrenme algoritmalarını, olağanüstü değişimleri ve olası rekabet ihlallerini tespit etmek için kullandıklarını ifade etti. Kamu İhalelerinde Risk Tespiti Projesi ise binlerce ihaleyi analiz ederek kartel riski skoru üretiyor ve olası ihlalleri öngörüyor. Ayrıca gelişim aşamasındaki Algoritmik Danışıklılık Projesi, firmaların fiyatlama algoritmalarının gizli iş birliği içinde hareket edip etmediğini incelemeyi hedefliyor.

Gıdada ‘SIFIR’ tolerans Ağır para cezaları konusunda ise gıda sektörlerinde uzun süredir kritik çalışmalara imza atıyoruz. Tüketici aleyhine olan fiyat artışlarını titizlikle incelemek ve ihlal durumunda ciddi cezalar uygulamak önceliklerimiz arasındadır. Sıfır tolerans politikasıyla hareket ediyoruz; zincir market soruşturmaları bunların somut örnekleridir ve şu anda gıda ile bağlantılı pek çok alanda çalışmalarımız sürüyor. Özellikle zincir marketler, tohum, süt ve süt ürünleri ile alkolsüz içecekler gibi alanlarda yürütülen soruşturmalar devam etmekte.