Demir Eksikliği ve Bağışıklık Üzerindeki Etkileri: Belirtiler, Riskler ve Beslenme Önerileri

Demir eksikliği, dünyada en sık görülen kansızlık türü olarak bağışıklık sistemini zayıflatıyor ve enfeksiyonlara karşı direnci azaltıyor. Uzman görüşleriyle derlenen bilgiler, bu durumun günlük yaşamı nasıl etkilediğini ve hangi tedavi yaklaşımlarının işlevsel olduğunu ortaya koyuyor.

Kansızlık nedir? Kandaki hemoglobin değerinin yaşa ve cinsiyete göre belirlenen normal aralıkların altında kalmasıyla tanımlanan bu durumun en yaygın türü demir eksikliği anemisidir. Hematoloji Uzmanı Doç. Dr. Özlem Şahin Balçık, bu tanımı şu sözlerle özetliyor: “Kansızlık (anemi), kandaki hemoglobin değerinin yaşa ve cinsiyete göre belirlenmiş normal aralıkların altında olması olarak tanımlanıyor. En yaygın kansızlık türü ise demir eksikliği anemisidir.”

Demir eksikliği kendini nasıl gösterir? Balçık, demir eksikliğinin kadınlarda yaklaşık yüzde 35’ini, erkeklerde ise yüzde 20’sini etkileyebileceğini belirtiyor. Gebe kadınlarda bu oran %50’ye kadar çıkabilir. “Demir, B12 ve folik asit gibi vitamin ve minerallerdeki eksiklikler, talasemi, kanser, romatizma ve böbrek hastalıkları gibi durumlarla da ilişkilidir. Ayrıca demir eksikliği anemisinde halsizlik, yorgunluk, aşırı uyku isteği, saç dökülmesi, tırnak bozukluğu, kaşıntı, baş ağrısı, baş dönmesi, öğrenme güçlüğü, unutkanlık, çarpıntı, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi şikâyetler gözlemleniyor.”

Bağışıklık üzerinde tehlike nedir? Demir eksikliği anemisi, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı direnci azaltıyor ve enfeksiyonların iyileşme sürecini uzatıyor. Bu nedenle kansızlık şikâyetleri olan hastaların tedavi süreçlerinde hekimleriyle görüşmeleri önemlidir.

Demir açısından zengin gıdalar hangileri? Et ve et ürünleri, demir açısından en zengin hayvansal gıdalardır ve midede daha kolay emilir; böylece kan değerlerini yükseltmede etkilidir. Bitkisel kaynaklar olan kuru baklagiller, ıspanak ve üzüm de demir içerir; ancak hayvansal gıdalara göre emilimleri daha düşüktür. Vejetaryen veya et tüketimini azaltan kişilerde demir eksikliği daha sık görülebilir. Tedavi sürecinde olanlarda, özellikle yüksek kolesterol ve trigliserid gibi durumlar varsa, hekimin önerdiği diyet çerçevesinde et tüketimi planlanmalıdır.