Yeni ziyaret rotası

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Sardes Antik Kenti’nde yaklaşık 120 yıldır yürütülen arkeolojik kazılar, Lidya dönemi kalıntılarının ziyaretçilere açılması amacıyla ilerliyor. Manisa’nın Salihli ilçesindeki bu kent, tarihte devlet güvencesinde paranın ilk basıldığı yer olarak bilinir. Ziyaretçiler, çok tanrılı dinler döneminden Artemis Tapınağı’nı, Antik Çağ’ın kayıtlara geçen en büyük sinagogunu, Yuhanna İncili’nde bahsi geçen kiliseyi ve Roma dönemi anıtsal hamam ile gimnazyum kalıntılarını görme imkânı bulurlar.

Geçmişi MÖ 1200’lü yıllara uzanan Sardes’te Pers tahribatı ve Lidya dönemi buluntularının sergilenmesi için çalışmalar başlatıldı. Bu çalışmaların gelecek yıl ortasına doğru tamamlanması ve alanın ziyarete açılması hedefleniyor.

Lidya evleri bölümünün kazı başkanı, Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nicholas Cahill, daha önceki kazılarda açtıkları bazı bölümlerin ziyaret rotasına eklenebileceğini belirtti. En önemli buluntular arasında Pers işgali dönemi ve klasik Lidya dönemi yapılarının izleri olduğuna dikkat çekti; gezi rotasına eklenecek bazı yapıların Lidya mimarisi ve yaşam biçimini yansıtacağını ifade etti. Cahill şu açıklamayı yaptı: “Gezi patikası yapacağız. O, derin çukura yöneltecek. Orada Lidya sur duvarının yıkıntısını görecekler, yanmış kerpiç seviyesini. Burada Lidya evlerini görecekler. İlk kez Lidya şehrini, kültürünü görecekler. Şu an Sardes, Lidya başkenti oldu ve Lidya kalıntıları kazıldı ama turistlere iyi anlatan bir şekilde gözükmüyor. Şimdi bu sağlanacak.”

Mezopotamya’dan gelen materyaller hakkında bilgi veren Cahill, ziyarete açacakları alanda bir Lidya mutfağının bulunduğunu ifade etti. “30 kadar tabak ve tabanda kalmış bir ocak, birkaç güveç ve kapağı, et kızartmak için demir şişler bulduk; ayrıca evin sahibi olduğunu düşündüğümüz bir yaşlı insan iskeleti ile cam fabrikası kalıntısı da ortaya çıktı. İlginç bulgu olarak, saydam cam yerine taş gibi kırmızı cam parçaları bulundu ve bu camlar o dönemde Yunanistan’da yaygın değildi; Mezopotamya’dan gelmiş görünüyorlar.”

Sardes’te Bizans, Roma ve Helenistik medeniyetlerinin yapılarının üst üste geçmiş olması nedeniyle Lidya seviyelerine inmenin zorlu olduğu belirtiliyor. Cahill, “Roma ve Helenistik kalıntılarını yok etmeden Lidya şehir kalıntılarını ortaya çıkaramıyoruz. Bu yüzden sadece küçük bir alan kazabildik.” diyerek açıklamayı sonlandırdı.