YASED Görüşleriyle Türkiye’nin UDY Çekişinin Kilit Noktaları: İstikrar, Reform ve Yerel İşbirliği

Yılın son çeyreğinde kaydedilen veriler ışığında Türkiye’ye yönelik uluslararası doğrudan yatırımın ilk 10 ayında 11,6 milyar dolar seviyesinde olduğu belirtildi. Bu rakam, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yaklaşık %35 artış gösterdi. Uzmanlar, bu artışın olumlu bir işaret olduğuna dikkat çekiyor; ancak Türkiye’nin küresel UDY havuzundaki payının yaklaşık %1,5 seviyesinde kaldığını ve ivmenin sürdürülebilir olması için makroekonomik istikrarın kalıcılığı ile öngörülebilir bir düzenleyici çerçeve ve kamu-özel sektör işbirliğinin güçlendirilmesinin kritik olduğunu vurguluyor.

Mart 2024 itibarıyla uygulamaya konulan sıkı para politikası, mali disiplin ve güçlendirilmiş iletişim stratejisinin Türkiye’nin risk algısını belirgin biçimde iyileştirdiğini söyleyen uzmanlar, bu gelişmelerin yatırımcı güvenini artırdığını belirtiyorlar. Yeşil dönüşüm ve dijitalleşme alanlarındaki ilerlemelerin, yatırımcı beklentilerini olumlu yönde etkilediğini ve doğrudan yatırımları desteklediğini dile getiriliyor. 2025 boyunca yatırımcı iştahında toparlanma gözlense de, bu iyimserlikle birlikte temkinli bir yaklaşımın sürdüğü ifade ediliyor. Bu durum, enflasyonun düşüş sürecinde istikrar ve yapısal reformların sürekliliğine bağlı olacak.

“Türkiye’de 5G ihalesinin tamamlanması dijital altyapı için önemli bir adım oldu” başlığıyla paylaşılan görüşlerde, YASED Başkanı’nın analizleri Türkiye’nin makroekonomik istikrarı, düzenleyici çerçeve ve uygulama kalitesi açısından emsal ülkelere yaklaşması halinde yıllık 25-30 milyar dolar yatırım çekme potansiyeline sahip olduğuna işaret ediyor. 2026 için bu hedefe ulaşmanın, politika alanlarında istikrarın korunması, reform ajandasının uygulanması ve yatırımcı güveninin pekiştirilmesine bağlı olduğu ifade ediliyor. Ayrıca, tüm politika alanlarında kamu-özel işbirliğiyle somut adımların hızla hayata geçirilmesinin sürdürülebilir büyümeye zemin hazırlayacağı belirtiliyor.

Küresel ölçekte dijital ve sürdürülebilir kalkınma odaklı yatırımların öne çıkmaya devam ettiği belirtilirken, 5G ihalesinin tamamlanmasıyla dijital altyapı açısından kayda değer bir ilerleme kaydedildiği, yıl içinde bu alanda UDY hareketlerinin de güçlendiği kaydediliyor. Yeşil dönüşüm kapsamında ise İklim Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ve Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) çerçevesinin oluşturulması önemli aşamalar olarak görülüyor. YASED, Karbon Piyasası Danışma Kurulu üyesi olarak sürece aktif katkı sunmaya devam ediyor. COP30 sonrası ETS stratejilerinin doğru uygulanması durumunda yatırım fırsatlarının artacağı düşünülüyor. Enerji yatırımları için izin süreçlerini kolaylaştıran düzenlemeler ve hidrojen gibi yenilikçi teknolojilerin desteklenmesi, Türkiye’nin yatırım çekme kapasitesini yükseltecek nitelikte görülüyor. Küresel dinamikler arasında dijital ve yeşil teknolojilerin UDY’de belirleyici olmaya devam edeceği ifade ediliyor. 2025 yılında da bu alanlarda Türkiye’nin yatırım alması beklenirken, payın potansiyel doğrultusunda daha üst seviyelerde olması arzu ediliyor.

YOİKK ve YDK toplantıları, politika diyaloglarının güçlendiği bir zemin sunuyor şeklinde değerlendirmeler yapan Demirözü, 2025 yılında bu mekanizmaların daha etkin çalışması için eylem planlarının uygulanması ve önceden istişare süreçlerinin kurumsallaştırılması gerektiğini vurguluyor. ABD ve AB merkezli friend-shoring ve near-shoring trendleri, Türkiye için hem fırsatlar hem de riskler yaratıyor. Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, AB’nin STA müzakerelerinin hızlandırılması ve AB Gümrük Kodu ile uyum, rekabet gücünü artıracak adımlar olarak öne çıkıyor. Ancak AB’nin Buy Europe yaklaşımının bazı sektörlerde belirsizlik doğurabileceği de altı çiziliyor; özellikle araç filolarının yeşil dönüşümü bağlamında Türkiye’nin kapsama dışında kalma ihtimali önemli bir risk olarak değerlendiriliyor. Bu konunun YASED’in öncelikli gündemlerinden biri olduğuna dikkat çekiliyor.

UDY’lerde AB’nin payı yüzdelik olarak artıyor Demirözü, 2003-2024 döneminde Türkiye’ye gelen UDY’nin %58’inin AB ülkelerinden geldiğini aktarırken, 2025’in ilk 10 ayında AB payının %65’e yükseldiğini belirtiyor. AB’yi yüzde 14 ile Orta Asya, yüzde 7 ile diğer Avrupa ülkeleri, yüzde 6 ile Amerika ve yüzde 5 ile Orta Doğu takip ediyor. Orta Asya’daki pay artışının, Kazakistan’dan gelen yatırım etkisinden kaynaklandığını vurgularken, Türkiye’nin genel UDY görünümünde AB hâkimiyetinin sürdüğünü ifade ediyor. Hollanda’dan gelen yatırımların bazıları Amerikan yatırımları olarak kaydediliyor ve bu durum yıllık analizlerle izlenebiliyor. YASED’in öncelikli amacı, Türkiye’nin iş ve yatırım ortamını güçlendirmek, uluslararası yatırım rekabetçiliğini artırmak ve makroekonomik istikrar, öngörülebilir düzenleyici çerçeve ile dijital-yeşil dönüşüm alanlarında net politika çerçevelerinin uygulanmasını sağlamaktır.