Türkiye’nin Üçüncü Göz Vizyonu ve Barış Sürecine Teknik Destek Perspektifi

Bir komisyon toplantısında sunum yapan Prof. Dr. Sevtap Yokuş Veznedaroğlu Filipinler’deki Moro deneyimini hatırlatarak, üçüncü taraf ve üçüncü gözün, süreçleri kolaylaştıran faktörler olarak belirleyici rol oynadığını ifade etti. Türkiye temsilcisinin silahların sembolik tesliminde aktif rol alması ve bu sürecin gözetiminde gerçekleşmesi dikkat çekti. Ayrıca teknik desteğin önemli olduğuna vurgu yapılarak, “kullanıma sunulan teknik destek” sayesinde farklı aktörlerin arabuluculuk süreçlerinde etkili olduğuna işaret edildi. Ayşe Betül Çelik, dünya örneklerinde tamamen yerel unsurlarla tasarlanmış barış süreçlerinin nadir olduğunu dile getirdi ve Nepal’de BM’nin teknik destek rolünü, Güney Afrika’da ise uluslararası toplumun benzer desteğini örnek gösterdi. Moro arabulucuları Fatih Ulusoy ve Hüseyin Oruç’un da üçüncü göz kavramına vurgu yaptığı aktarıldı.

TBMM TBMM Başkanı Kurtulmuş, “üçüncü göz” tartışmalarına ilişkin değerlendirme ve teknik desteğe ilişkin önerileri eleştiriyle karşılayarak, Türkiye’nin bu konudaki tecrübesinin tek başına başka ülkelerle eşleşmediğini, üçüncü gözün bu yerde Millet adına komisyon tarafından icra edildiğini belirtti. Bu yaklaşım, taraflar arasında objektif bir denetimin ve sürecin yürütülmesinin göstergesi olarak vurgulandı.

Komisyon çalışmaları sonrası Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki iş dünyası temsilcileri, sivil toplum örgütleri ve kanaat önderlerini dinledi. İTTİHAD Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Beşir Şimşek’in PKK ile ilişkilendirilerek asker ve polise yönelik ifadeleri, DEM Partili üyeler ile MHP’li Feti Yıldız tarafından sert tepkiyle karşılandı. TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, herkesin kullandığı dil ve üsluba dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayarak, “50 yıllık bir süreçten bahsediyoruz; acıları deşmek yerine çözüme odaklanmak gerekir” dedi. Gerginlik durumunda dengenin korunması gerektiğini belirten konuşmada, sürece tarafsız bakışın ve yapıcı diyalogun önemine değinildi.