Türkiye’nin Enerji ithalatı: İç üretimdeki artış ve küresel fiyatların dengesiyle değişen görünüm (OVP analizine göre 2026-2028)

Birleşik bir bakışla, Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında enerji ithalat faturası geçen yıl 65,6 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu yıl için öngörülen rakam ise %2,4 düşüşle yaklaşık 64 milyar dolar seviyesinde bekleniyor. Brent petrolün geçen yılki varil başına ortalama fiyatı 80,5 dolar iken 2024’te yaklaşık 70 dolar civarında tamamlanması öngörülüyor.

Yerli üretimdeki artışlar, ithalatta görülen düşüşün temel nedeni olarak öne çıkıyor. SETA’dan Büşra Zeynep Özdemir AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, enerji ithalatındaki düşüşün ana itici gücünün artan yerli üretim olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin hemen hemen tüm enerji alanlarında üretimini artırması, ithalatı azaltan başlıca etken olarak işaret edildi. Özdemir, elektrik üretimindeki artışın düşüşe katkı yapan kalemlerden sadece biri olduğunu belirtti. Haziran ayında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun raporuna göre, yılın ilk yarısında üretilen elektrik enerjisi bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık %5 artışla 163.493 gigavatsaatten 171.348 gigavatsaate yükseldi.

Elektrik kurulu gücündeki artış da bu yükselişe yol açtı; geçen yıl haziranda 113.252 megavat olan toplam kurulu güç, bu yıl haziran sonu itibarıyla 119.632 megavata çıktı. En büyük artış ise güneş ve rüzgar başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarının payını yükseltmesiyle gerçekleşti: Toplam yenilenebilir kurulu güç, 66.212 megavattan 72.544 megavata çıktı.

Petrol ve doğal gaz üretimindeki artışlar da dikkat çekiyor. Petrol üretimi geçen yıl aynı döneme göre yaklaşık 3 milyon varilden bu yılın ilk yarısında 4 milyon varile çıktı. Üretimin büyük kısmının Gabar bölgesinden karşılandığı bilinse de arama ve üretim faaliyetlerindeki artış bu yükselişi destekliyor. Doğal gaz üretimi de artış gösterdi: Geçen yıl aralıkta toplam 203 milyon metreküp olan gaz üretimi bu yıl Temmuz’da 288 milyon metreküpe ulaştı. Sakarya Gaz Sahası’ndaki yeni kuyular ve Osman Gazi adlı yüzer üretim tesisinin gelecek yıl devreye alınmasıyla üretimin daha da büyümesi bekleniyor.

Uluslararası piyasalardaki talep ve fiyatlar da etkili. Özdemir, enerji ithalatı faturasında gerilemede petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki düşüşün rolünü vurguladı. Brent petrol fiyatının yıl sonunda yaklaşık 70 dolar olması, ithalat faturasında kaydedilecek azalışı destekleyecek. Asya’da talepte görülen daralma, Avrupa’daki tedarik arayışlarıyla birlikte arzı genişletirken fiyatlarda kısa vadeli düşüşlere yol açtı. Bu duruş, Türkiye’nin 2035 hedefleriyle uyumlu olarak 120 bin megavatlık rüzgar ve güneş kapasitesinin 2035’e kadar kurulması halinde üretim ve faturaya olumlu yansıyacağını gösterdi.

Özdemir, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin 2026’da ilk reaktörde devreye alınmasının termik santrallerin elektrik üretimindeki yükünü azaltacağını ve santralin 2030’da tam kapasiteye ulaşmasıyla fosil yakıtlardan kaynaklanan enerji ithalatının daha da düşeceğini belirtti.