Türkiye’nin Döngüsel Ekonomi Yol Haritası: Sektörel Hedefler ve Uygulama Adımları

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan çalışmada, en çok ham madde tüketilen ve çevresel etkileri yüksek olan sektörler önceliklendiriliyor. Ambalaj, elektrikli ve elektronik cihazlar, gıda ve biyolojik atıklar, plastik ve tekstil ile yapı malzemeleri bu alanlarda başı çekiyor.

Gıda bağışı konusunda tavsiye edilen tüketim tarihi ve son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerin satış hızını artırmak için teşvikler öngörülüyor. Gıda bankacılığı altyapısı ile bu ürünlerin bağışlanabilmesi için yasal çerçeve hazırlanacak; gıda ve tarımsal atıkların hayvan yemi olarak değerlendirilebilmesi için dijital kayıt sistemi kurulacak.

Ambalaj sektöründe geri dönüştürülen içeriğin artması ve aşırı ambalajlandırmanın azaltılması hedefleniyor. Tekstilde ise çevreye duyarlı tasarım, toplama ve geri dönüşüm süreçlerini kapsayan sektöre özel mevzuatlar getirilmesi ve ürünlerin eko-etiketlemesini teşvik edilmesi öngörülüyor. Ayrıca yapı malzemelerine dair mevzuat, döngüsel ekonomi ilkeleriyle uyumlu şekilde güncellenecek.

Kritik ham maddeler konusunda cep telefonları ve tabletlerin dayanıklılığını artıran tasarımlar, onarım hakları, planlı eskime karşıtı tedbirler ve ortak şarj cihazı uygulamaları üzerinde mevzuat geliştirilerek adımlar atılacak. Nadir toprak elementleri içeren atıkların ülke içinde geri kazanımı için yatırım teşviki sağlanacak ve Ulusal Kritik Ham Madde Stratejisi ile Eylem Planı hazırlanacak.

Döngüsel şehirler hedefiyle rehber dokümanlar ve uygulama kılavuzları hazırlanacak; üniversitelerin lisans ve lisansüstü programlarına döngüsel ekonomi dersleri eklenerek bu alanda insan kaynağı yetiştirilecek. İlköğretim ve ortaöğretimde mevcut bilgi seviyesini yükseltecek müfredatlar için çalışmalar başlatılacak.

350 milyar TL katkı, atık maliyetinin azaltılmasıyla mümkün hale gelecek ve ekonomiye yıllık bu miktarda katkı sağlanması ile 100 binden fazla yeni istihdam hedefleniyor. Türkiye’de yaklaşık 400 bin firma ambalaj, batarya ve araçlar, inşaat ve binalar, elektronik ve bilgi-iletişim teknolojileri, gıda ve biyokütle, plastik ve tekstil sektörlerinde faaliyet gösteriyor.