Türkiye’nin Cari Dengeninde Pozitif Seyir ve Ödemeler Dengesi Gelişmeleri (2024)

Bir süredir doğrudan yatırımların finansman kalitesini iyileştirmesi, üretim kapasitesini ve istihdamı artırması, ödemeler dengesi hesabında da kendini gösteriyor. Eylül ayında cari işlemler hesabı 1 milyar 112 milyon dolar fazla verirken, önceki aylarda da pozitif bir eğilim sürüyor. Yıllıklandırılmış veriler ışığında eylül ayında cari açık yaklaşık 20,1 milyar dolar olarak kaydedildi; ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret dengesi ise 64,8 milyar dolar açık verdi. Hizmetler dengesi ise 62,6 milyar dolar fazlalaşırken, birincil ve ikincil gelir dengeleri sırasıyla 17,6 milyar dolar ve 308 milyon dolar açık gösterdi.

Hizmetler dengesi kaynaklı net girişler önemli düzeyde arttı Bu ay hizmetler dengesinden net girişler 7 milyar 707 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Taşımacılık ve seyahat kalemlerinden elde edilen net gelirler sırasıyla 2 milyar 269 milyon dolar ve 6 milyar 259 milyon dolar olarak kaydedildi. Analistler, 2023’te cari dengenin 41,5 milyar dolar açık verdiğini, 2024’te bu açığın 10,5 milyar dolara gerilediğini değerlendirirken, yıl sonunda cari açığın 22 milyar dolar olarak tahmin edilmesini sürdürüyorlar. Net altın ve net enerji ithalatındaki daralma 2024 yılında cari dengeyi olumlu yönde etkileyen ana unsurlar arasında yer alıyor. Net altın ithalatı 13,6 milyar dolar ile 2023’e göre 12,1 milyar dolar azaldı; net enerji ithalatı da 49,1 milyar dolar ile önceki yılın 3,6 milyar altında açık verdi. Böylece cari açıktaki iyileşmenin yaklaşık %53’lük bölümü bu iki kalemden gelirken, hizmetler ticaretindeki revizyon da katkı yaptı. Bu yılın dokuz ayında net altın ithalatı 13,3 milyar dolar oldu ve geçen yılın aynı dönemine göre 4,7 milyar dolar daha fazla açık yaratırken, net enerji ithalatı 34,7 milyar dolar ile geçen yılın aynı dönemine göre 700 milyon dolar geriledi.

Kuveyt Türk Yatırım Araştırma Direktörü Kutay Gözgör, gelecek dönemde dış ticaret açığı ile küresel sermaye hareketlerine bağlı olarak cari dengenin dalgalanabileceğini vurguladı. Avrupa’daki toparlanma eğilimi, enerji fiyatlarının hareketleri ve iç talep kaynaklı ithalat baskısı ise cari dengenin seyrini belirleyecek temel etkenler olarak öne çıkıyor. Gözgör ayrıca 2025 için cari işlemler dengesinin 22,9 milyar dolar açık vereceğini ve milli gelire oranının yaklaşık %1,5 seviyesinde gerçekleşmesini öngördü. Bluebay Varlık Yönetimi’nin Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash ise enerji ithalat maliyetlerindeki düşüş ve turizm talebindeki olumlu mevsimsel etkiler nedeniyle ödemeler dengesi verisinin beklentilere yakın olduğunu ifade etti. Turizmin sürdürülebilirliği konusundaki olumlu görüşler de sürüyor; Türkiye, turistler için yeni pazarlara erişimini sürdürdü.