Özbekistan’ın Tarih Ufukları: Dijital Müzeciliğin Öncü Tasarımları ve Anıtlar

Özbekistan’ın zengin kültürel mirası, modern müzecilik bakış açılarıyla geleceğe taşınıyor. Outdoor Factory baştasarımcısı Sinan Turaman ve ekibi, Taşkent ile Semerkant’ta geliştirdikleri Özbekistan Devlet Tarih Müzesi, İmam Buhari Müzesi ve İslam Medeniyetleri Merkezi projelerinde tarih ile teknolojiyi bir araya getiriyor. Ziyaretçilere geleneksel müze deneyiminin ötesine geçiren dijital etkileşim alanları, mapping teknolojisi ve sesli anlatımlar eşlik ediyor. Bağımsızlık Anıtı ise üç bin yıllık Özbek tarihinin izlerini taşıyan ilk adımlarımızdan biri olarak 2021 yılında açıldı ve bu vizyonu simgeliyor.

İleriye dönük yaklaşım, Orta Asya’nın köklerini ve kültürel mirasını yeniden gözler önüne sermeyi hedefliyor. Semerkant’taki İmam Buhari Kompleksi’nde yer alan Müzeler ve İslam Medeniyetleri Merkezi, türbe ve camiyi kapsayan yapılar içinde dijital hikâye anlatımıyla inancın, bilginin ve tarihsel sürekliliğin bir birleşimini sunuyor. Projeler sürerken, Turaman ve ekibi yüzlerce kişilik bir işbirliğini yöneterek tasarımların ülke genelinde ve uluslararası alanda yankı bulmasını sağlıyor.

Her hikâye deneyimleniyor başlığı altında geliştirilen Özel tasarım yaklaşımı, İslam Medeniyetleri Merkezi’nin müze alanını 7 bin 500 metrekarelik bir çerçeveye oturtuyor ve dört bölüm halinde ilerliyor: İslamiyet öncesi dönem, birinci, ikinci ve üçüncü renaissanceler. Bu yapıda tarih, ziyaretçinin etkileşimli bir deneyimle yaşaması için teknolojiyle zenginleştiriliyor. Özellikle İmam Buhari Müzesi’nde kullanılan ileri teknolojiler, geçmiş ile günümüz arasında köprü kuruyor ve her bölümde farklı bir hikâyeyi deneyimleme imkanı sunuyor.

Turaman, projelerin sadece Özbekistan’la sınırlı kalmadığını ve dünyanın pek çok ülkesinde tasarımlar ürettiklerini belirtiyor. Özbekistan’da yaklaşık beş yıldır çalışmalarını sürdüren ekip, şehirlerin ve sokakların tarihini anlamak adına yerel hocalar ve âlimlerle yakın işbirliği içinde hareket ediyor. Devlet yetkilileriyle koordine çalışmanın, özgün ve dinamik bir tasarım dili oluşturduklarını gösterdiğini söylüyor.

İslam Medeniyetleri Merkezi’nin açılış tarihinin 15 Kasım ve Tarih Müzesi’nin aralık ayında gerçekleştirilmesi planları, İmam Al-Maturidi’nin müzesinin tasarım aşamasında olduğunu gösteriyor. Mimari ve müzecilik açısından bu projeler, ziyaretçilere tarih ile teknolojinin uyumlu bir sentezini sunmayı amaçlıyor.