Köyde ilginç keşif! Sıra dışı mezarlıkta 9 kadın iskeleti bulundu: En narin yapılı

Gümüşhane’nin Kelkit ilçesi Sadak köyünde bulunan Satala Antik Kenti, Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırında günümüze kadar ulaşabilen ve Anadolu’da kazı çalışması yapılabilen tek lejyon kalesi olarak öne çıkıyor. 2025 kazı sezonu da devam etmekte; Geleceğe Miras Projesi kapsamında Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Elif Yavuz Çakmur başkanlığında yürütülen çalışmalar, Gölbaşı nekropolünde geçen yıl 16 mezarın ortaya çıkarıldığını gösteriyor.

Antropolojik çalışmaların yeni sonuçları doğrultusunda 16 mezarın 9’unun kadın, 3’ünün çocuk iskeleti olduğu belirlendi. Bu bulgu, bölgede önce sadece bir kadın mezarının bulunduğu yönündeki varsayımı değiştirdi ve mezarların yardımcı birliklere ait olabileceği düşüncesini güçlendirdi.

Kazı çalışmaları C1, C3 ve yeni açılan C5 açmalarında devam ederken, büyük duvar yapıları, sikke, seramik ve çeşitli küçük eserlere dair buluntular gün yüzüne çıktı. Kentte simge yapı haline gelen kemerli yapının korunması amacıyla projenin yanı sıra ziyaretçilere yönelik planlar da geliştirilmiş durumda: kastrum olarak bilinen ana kale yapısının ziyaretçiler tarafından korunan şekilde gezilebilmesi için çalışmalar sürüyor; ayrıca köyün güneyinde bulunan sağlık ocağından lejyon barakasına dönüştürülmüş bir alan ile kente özel bir karşılama merkezi tasarlandı. Burada Roma lejyonerlerinin yaşamına dair sergiler sunulacak.

“SATALA SADECE ARKEOLOJİK OLARAK DEĞİL KÜLTÜREL MİRAS OLARAK DA BÜYÜK POTANSİYELİNE SAHİP” açıklamasıyla Elif Yavuz Çakmur, Satala’nın kapsamlı bir koruma ve ziyaretçi deneyimi projesiyle ele alınması gerektiğini vurguladı. 2024 yılında başlayan çalışmaların, arkeolojik bulguların ötesine geçerek kentin kültürel mirasını da kapsayacak şekilde tasarlandığını belirten Çakmur, kemerli yapının korunması için yürütülen çalışmalara değindi. Ziyaretçilerin kastrum yapısının ötesinde, köydeki atıl sağlık ocağını lejyon barakasına dönüştüren projeyle, bir lejyoner yaşamının günlük unsurlarını deneyimlemesi hedefleniyor. Eserler arasında Şahin Hoca döneminde bulunan zırh ve kalkan parçaları da sergilenerek ziyaretçilere aktarılacak. Tüm bu çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras” projesi kapsamında destekleniyor; ancak daha geniş sponsorluklar da isteniyor.

Arkeolojik çalışmaların yanı sıra nekropol alanındaki çalışmalar da bu yıl devam ediyor. 2024 kazılarında 16 mezar ortaya çıkmış; antropolojik değerlendirmelere göre 9 kadın, 4 erkek ve 3 çocuk iskeleti bulundu. Çakmur, bu bulgunun Anadolu’daki lejyoner kentler açısından da önemli olduğunun altını çizdi ve Satala’nın yalnızca arkeolojik değil, geleneksel kültürel miras açısından da oldukça özgün bir konuma sahip olduğunu ifade etti. Hedefler arasında lejyonlara ait mezarların buluntularıyla açığa çıkarılması ve kentin uzun süreli bir araştırma odağı olarak sürdürülebilir biçimde geliştirilmesi bulunuyor.