Epilepsiyle Yaşamak: Erken Teşhis ve Kişiye Özel Tedavinin Önemi

Yaklaşık 65 milyon dünya genelinde, Türkiye’de ise yaklaşık bir milyon epilepsi hastası bulunduğu belirtiliyor. Epilepsi, ani gelişen nöbetler nedeniyle hastaların iş, aile ve sosyal yaşamını etkileyebiliyor; nadiren yaşamı tehdit eden durumlardan da söz ediliyor. Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Aykut Kural, epilepsi nöbetlerinin doğru tanı ve kişiye özel tedaviyle genelde kontrol altına alınabildiğine dikkat çekiyor. Erken tanı büyük önem taşıyor; erken dönemde nöbetler daha hızlı kontrol altına alınabilir, beynin tekrarlayan nöbetlerden zarar görmesi önlenir ve hastaların çoğu nöbetsiz bir yaşam sürdürebilir. Özellikle gözden kaçabilecek belirtilerin farkına varılarak hekime vakit geçirmeden başvurulması büyük değere sahiptir.

Dalgın bakışlar epilepsi sinyali olabilir: Epilepsi nöbetleri sadece klasik görüntüyle sınırlı değildir. Nöbet tipleri beynin hangi bölgesinde başladığı ve yayılım hızına bağlı olarak değişir. Bilinç kaybı, kasılmalar gibi yaygın belirtiler dışında dalgalı bakışlar, kısa donmalar, konuşmanın aniden kesilmesi veya koku duyumlarındaki gariplik gibi belirtiler de görülebilir. Uzmanlar, bu gibi ipuçlarının çoğu zaman fark edilmediğini ve tanıyı geciktirebileceğini ifade ediyorlar.

Uzayan nöbetler için ise acil müdahale kritik bir rol oynar. Çoğu nöbet 1–2 dakika sürer, fakat 5 dakikayı aşan ataklarda kalıcı beyin hasarı riski artar. Bu nedenle, uzayan nöbetlerde her dakika çok önemlidir ve hızlı müdahale hayati fark yaratır.

Yapay zeka destekli analizler epilepsinin temel nedenlerini anlamada yardımcı oluyor. Genetik yatkınlık, doğum sırasındaki oksijen yetersizliği, inme, travma, beyin tümörleri ve enfeksiyonlar gibi etkenler çoğu vakada rol oynar; bazı durumlarda ise net bir neden belirlenemeyebilir ve bu tablo idiopatik epilepsi olarak adlandırılır. EEG, beyin elektriksel aktivitelerini kaydeden ve anormal paternleri gösteren başlıca tanı yöntemidir. Ek tetkikler olarak MR ve video-EEG de kullanılabilir. Günümüzde yapay zeka destekli EEG analizleri tanı sürecini güçlendirebiliyor ve tedaviyi kişiye özel hale getiriyor.

Tedaviyle nöbetsiz bir yaşam mümkün. Güncel tedaviler, nöbetleri tamamen durdurmayı ve yan etkisiz bir yaşam sunmayı hedefler. Epilepsi hastalarının yaklaşık yüzde 65–70’inin uygun ilaç tedavisiyle tamamen nöbetsiz yaşam sürdürebildiği belirtiliyor.