Çayönü Tepesi’nde Kamusal Alanın İzleri: 9.5 Bin Yıllık Buluşma Yapısı

Ergani’da 12 bin yıllık geçmişiyle Neolitik devri işaretleyen Çayönü Tepesi’nde sürdürülen kazılar, bu yıl da yeni bulgularla büyüyor. Çalışmalar kapsamında yaklaşık 9 bin 500 yıl öncesine ait bir kamusal yapı gün yüzüne çıktı. Yapının, konutlardan ve barınaklardan farklı olarak toplumsal kullanım amacı taşıdığı, toplantılar, ortak etkinlikler ve ritüeller için tasarlandığı değerlendiriliyor.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik ve Kültürel Miras Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, yapının yaklaşık 9 bin 500 yıl önce inşa edildiğini ve 150-200 yıl süresince kullanıldığını öne sürüyor. Ayrıca yapıdaki en az dört defa taban boyasının yenilenmiş olması, dönemsel olarak yeniden işlevlendirilerek kullanıldığını gösteriyor.

Bu yapı, yalnızca bir ev ya da barınak olmaktan çok, kamusal bir alan olarak öne çıkıyor ve aterrojenik bir mozaik görünümle kırmızı tabanlı özelliğini barındıyor. Böylece Çayönü’nde daha önce kaydedilmeyen bir terrazzo benzeri yapı, bölgenin simge yapılarından biri olarak değerlendiriliyor.

Çayönü Tepesi’nin tarihi önemini pekiştiren bu keşif, ÇOMÜ’nün önderliğinde yürütülen çalışmalarla geniş bir perspektife ışık tutuyor ve MÖ 7 bin 600–7 bin 500’ler arasındaki yaşam modelini anlamamıza yardımcı oluyor.