ABD Ziyaretinin İki Boyutlu Tablosu: Gaz, Enerji ve Bölgesel Stratejiler

ABD ziyaretinin ardında pek çok görüşme ve anlaşma yatıyor. Ziyaretin ana hatları, BM Genel Kurulu’ndaki konuşmanın ardından yapılan ikili temaslar ve heyetler arası müzakerelerle şekillendi. Görüşmeleri yönlendiren başlıca konu başlıkları; enerji güvenliği, doğal gaz çeşitlendirme stratejileri ve Karadeniz gazı ile Akkuyu Nükleer Santrali’nin ilerleyişiydi. Görüşülen konuların özünde küresel enerji akışının balansını sağlamak ve bölgesel istikrar için adımlar atmaktı.

ERDOĞAN-TRUMP ZİRVESİ olarak nitelendirilen toplantı sonrasında konuşmaların üretken geçtiği ve Rusya-Ukrayna savaşı ile Gazze konularının da masaya yatırıldığı belirtildi. Özellikle 100 milyar dolarlık ticaret hedefinin önemi vurgulandı ve bu hedefe ulaşmak için gerekli temaslar sürdürüldü. GEREKENİ YAPALIM mesajıyla petrol ve enerji iş birliğine yönelik somut adımlar netleşti; süreç takip edilecek ve iş birliği derinleştirilecekti.

ENERJİ GELİŞİMİ VE LNG konusunda kaydedilen ilerlemeler öne çıktı. Türkiye’nin doğal gaz tüketiminin yüksek seviyelerde olduğu ve ülkenin 81 ilde doğalgaz altyapısına sahip olduğu belirtildi. LNG ile ilgili 2016’da başlayan strateji ile kapasitenin 30 milyon metreküpten 160 milyon metreküpe yükseldiği kaydedildi. ABD’den LNG temininin şu an için önemli bir parçası olduğu ifade edildi; 2024 sonrası için yeni bir LNG dalgasından söz edildi ve bu durum gaz fiyatlarının rekabetçi kalması açısından dikkat çekti. Çeşitlendirme stratejisinin ne kadar kritik olduğuna vurgu yapıldı.

NEREDEN MALZEME ALINIR? Gaz güvenliği için çok sayıda kaynaktan tedarik yapmanın önemi dile getirildi. Karadeniz gazı, Azerbaycan ve Türkmenistan’daki kaynaklar ile Avrupa pazarında rekabet gücünü korumak adına yeni kontratlar; aynı zamanda gazın maliyet yapısının da dengelenmesi hedeflendi. 2027 ve sonrasına yönelik öngörülerde kendi üretim kapasitelerinin güçlendirilmesi ve ithalata bağımlılığın azaltılması üzerinde duruldu. ABD’nin LNG kapasitesinin ve ihracat imkanlarının güçlendirilmesi bu çerçevede önemli bir faktör olarak gösterildi.

TÜRKİYE-İRAN-ARAP BÖLGESİNDE ENERJİ AKIŞI konusunda, Rusya ile ilişkilerin gaz tedarik güvenliği bağlamında kritik olduğu belirtildi. Türkiye’nin kış mevsimi için Rusya, Azerbaycan ve Türkmenistan’dan gaz almaya devam edeceği, Karadeniz gazı için çalışmaların sürdüğü belirtildi. Avrupa’nın gaz ihtiyacı ve Azerbaycan’ın bu ihtiyacı karşılamak adına yatırım yapmasının önemi de vurgulandı.

AYRINTILI PROGRAMLAR Akkuyu Nükleer Santrali’nin hızla ilerlemesi hedefiyle 2026 yılı içinde ilk reaktörün devreye alınması planlandı. Nükleer enerjinin Rönesans dönemi olarak tanımlanan bir süreç içinde Türkiye’nin kendi üretebildiği modüler reaktörlerle enerji bağımsızlığına yaklaşması hedeflendi. ABD finansal destek ve ticari iş birlikleriyle bu vizyon destekleniyor.

İRAK İLE PETROL ANLAŞMASI kapsamında taraflar arasında 2014’ten bu yana uzanan dava süreçleri bulundu. Irak petrolünün Basra’dan dünya pazarına ulaştırılması hedefi doğrultusunda yeni bir hattın devreye alınması için görüşmeler sürüyor. Bu hattın kapasitesinin artarak taşımadan elde edilecek gelirlerle enerji güvenliğinin güçlendirilmesi amaçlanıyor. Yeni anlaşma metninin taraflarca kabulü halinde taşımacılık ve gelir konularında bir dizi iyileştirme öngörülüyor.

KONULARIN GENEL ECHOPU olarak değerlendirildiğinde; 2026 sonrası enerji maliyetlerini düşürmek, tüketici desteklerini sürdürülebilir kılmak ve doğal gaz tedariğini çeşitlendirmek üzere planlar netleşiyor. Enerji destekleri ve konutlarda uygulanacak prim uygulamaları, geçmiş iki yılda elde edilen ekonomik gerçekler dikkate alınarak tasarlandı. Bu çerçevede evsel tüketimdeki hanelere yönelik desteklerin, gelir göstergeleriyle uyumlu olarak sürdürüleceği ifade edildi.