Yelmaniye Camisi: Deprem Durumunu Gösteren Sekizgen Sütunların Hikayesi

Çemişgezek ilçesindeki Tepebaşı Mahallesi’nde bulunan ve 1404 yılında Emir Taceddin Yelman Bin Keykubat tarafından yaptırılan bu tarihi cami, giriş kapılarının yanında yer alan denge sütunlarıyla dikkat çekiyor. Yaklaşık altı yüzyılı aşkın süredir ayakta olan Yelmaniye Camisi’nin en dikkat çekici özelliği, kapının her iki tarafında bulunan sekizgen sütunlardır. Bu sütunlar, yapının deprem karşısındaki mukavemetini anlamamıza yardımcı olur ve sarsıntı sonrası herhangi bir göçük ya da hasar olup olmadığını gösterir.

Bir afet sonrasında sütunların kendi ekseni etrafında dönebiliyor olması, temel veya dengesinde herhangi bir bozulmanın göstergesi olarak okunur. Cami hâlen ibadete açık olup, bölgeye gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin uğrak noktalarından biridir.

İbrahim Köse gibi yöre sakinlerinin aktardığına göre, bu yapı aslında bir medresenin mescididir. 1404 yılında dönemin Çemişgezek Beyi Emir Taceddin Yelman Bin Keykubat tarafından inşa edildiği belirtilir. Cami, sekizgen sütunlar sayesinde depreme karşı dayanıklılığını test eden nadir örneklerden biri olarak öne çıkar. Kapının her iki yanında bulunan bu sütunlar, yapıya hem estetik bir işçilik hem de işlevsel bir anlam katmıştır. Üzerlerindeki işçilik, taşlara adeta bir ruh kazandırır ve Türkiye’de bu tür örneklerin azlığı, Tunceli’nin küçük ilçesi Çemişgezek için önemli bir miras olarak kabul edilmesini sağlar.