Gebe Kalitesini Artıran Çok Disiplinli Yaklaşım: Sağlık Tarama ve İzlem

Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, ideal kilo yönetimi, uygun egzersiz ve dengeli beslenme gebelik öncesi ve sırasında gestasyonel diyabet ile hipertansiyon risklerini düşürür. Ayrıca sigara, alkol ve toksik maddelerden uzak durmak, gebelikte güvenli bir süreç için kritik öneme sahiptir; teratojen ilaçlardan kaçınmak da sağlıklı doğum olasılığını artırır.

Gebelik planlayanlar için önleyici sağlık taraması önemli bir adımdır. Özellikle ileri yaşta planlanan gebeliklerde kronik hastalıkların kontrol altında olması, genetik danışmanlık ve doktor önerisiyle folik asit gibi takviyelerin kullanılması gebelik sonuçlarını olumlu yönde etkiler.

Riskli gebeliklerde düzenli takip, doğru zamanlarda yapılan muayenelerle komplikasyonların erken saptanmasını sağlar. Perinatoloji uzmanlarının ifadelerine göre ilk 11-14 haftalarda fetal anatomi ve Doppler değerlendirmesi kriyiktir; bu süreç bebekteki bazı organ anomalilerini erken fark etmemizi sağlar. Ayrıca uterin arter doppler incelemeleriyle preeklampsi ve gelişim kısıtlılığı için riskler belirlenir. 21-23 hafta arasındaki ikinci dönemde yine fetal anatomi ve Doppler muayenesi önerilir ve rahim ağzı uzunluğu ölçülerek servikal yetmezlik riski değerlendirilir. İleri yaş gebeliklerinde sıklıkla şeker hastalığı riski artar; bu nedenle şeker yükleme testlerinin yapılması tavsiye edilir. Üçüncü dönemde ise Doppler ve biyofizik profiliyle fetal iyiliğin düzenli kontrolü önemlidir.

Gerekli tarama ve tanı yöntemleri35 yaş üzeri gebeliklerde kromozomal anomalileri taramak için Kombine test, ikili/üçlü-dörtlü testler, NIPT gibi non-invaziv testler kullanılır. Gerekli hallerde invaziv tanı yöntemleri (koryon villüs biyopsisi, amniyosentez) uygulanarak erken tanı ve uygun yönetim sağlanır.

Kronik hastalıkların yönetimiHipertansiyon, diyabet ve tiroid hastalıkları gibi durumlar gebelik öncesi ve sırasında kontrol edilirse komplikasyonlar önemli ölçüde azaltılabilir. Multidisipliner bir yaklaşım içinde Perinatoloji kliniklerinde takibi ve yönetimi önerilir.

Doğumun multidisipliner merkezlerde gerçekleştirilmesiRiskli gebeliklerin deneyimli ekiplerle ve yenidoğan yoğun bakım olanakları bulunan merkezlerde izlenmesi önerilir. Ayrıca merkezdeki erişkin yoğun bakım ve ilgili uzmanlıklar, anne ve bebeğin sonuçlarını iyileştirir ve komplikasyon ile ölümlerin azaltılmasına katkı sağlar.