Bakan Yumaklı: Su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayıracağız

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde Ulusal Su Kurulu’nun 4’üncü toplantısına katılan Yumaklı, konuşmasında iklim değişikliğinin dünya genelinde yaratığı sorunlara değindi ve kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ile orman yangınlarının artık birer istisna değil, “yeni normal” olarak görüldüğünü söyledi. Yeşil vatan kadar mavi vatanın da korunup geliştirilmesi gerektiğini ifade eden Bakan, su, toprak, tarım ve ormanı yalnızca sektörler olarak değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak gördüklerini belirtti.

BU YIL YAĞIŞLAR AZALDI

Türkiye’nin konumundan ötürü küresel ısınma ve iklim değişikliklerinden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çeken Yumaklı, 2024’ün son 53 yılın en sıcak yılı olduğunu ve yağışların uzun yıllık ortalamalara göre %6,3 azaldığını aktardı. 1 Ekim’den başlayıp 30 Eylül’de sona eren “su yılı” verilerine vurgu yapan Bakan, 2025 su yılında yağışların geçen yıla göre %28 altında seyrettiğini ifade etti. Bu dönemde Güneydoğu, Batı, iç kesimler ve Trakya’da kuraklıkların gözlendiğini belirtti ve 2100 yılına kadar ülke genelinde ortalama sıcaklıkların 4 ila 6 derece artmasının beklenildiğini söyledi.

SU VE SULAMA YATIRIMLARINA 147 MİLYAR LİRA KAYNAK AYIRACAĞIZ

Ardışık kurak gün sayılarının artışı, Doğu ve Güneydoğu’da sıcak hava dalgası gün sayısının artması ve kar örtüsündeki azalmanın, orman yangını riskini yükselteceğini ifade eden Yumaklı, 2100’e kadar su kaynaklarının yaklaşık %25’inin azalabileceği öngörüsünden bahsetti. Son 23 yılda su akışını yönlendirmek için 3,4 trilyon liralık yatırım yaptıklarını hatırlatan Bakan, bu yıl su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira ayıracaklarını ve 321 projeyi daha hayata geçireceklerini belirtti. Ayrıca 10 yıllık süreçte 4. Tarım Orman Şurası kapsamında 86 karardan 11’inin su ile ilgili olduğunu söyledi.

Göl Eylem Planları

Eğirdir Gölü’nün hacminin yüzde 55 azaldığı bilgisini paylaşan Yumaklı, sorunun çözümü için 5 yılda 21 milyar liralık yatırım öngördüklerini belirtti. İlk adım olarak göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi sağlayacak projenin ihalesinin yapıldığını ifade eden Bakan, Eğirdir başta olmak üzere Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için planların sürdüğünü ve önümüzdeki dönemde her göl için ayrı eylem planlarının açıklanacağını belirtti.

YAPAY ZEKA DESTEKLİ SULAMA OTOMASYONU KURUYORUZ

İçme suyu şebekelerindeki kayıp oranını 2004’te yüzde 60’tan bugün yüzde 31,6’ya indirdiklerini söyleyen Yumaklı, bazı şehirlerde hâlâ %60’larda olan kayıplara dikkat çekti. Modern sulama sistemlerini yaygınlaştırmayı, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemlerini kurmayı hedeflediklerini ifade eden Bakan, kapalı sulama sisteminin oranını 2028’e kadar %45’e çıkarmayı ve bireysel sulama desteklerini sürdürmeyi planladıklarını belirtti. Atık su, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi yatırımları için ek kamu katkısının azami %10’unu talep ettiklerini vurguladı.

ULUSAL SU PLANI VE KURULUN KARARLARI

İklim değişikliğine uyum sağlama amacıyla alternatif su kaynaklarına yöneldiğini söyleyen Yumaklı, atık su arıtılarak tarım ve diğer sektörlerde kullanımın artacağı çalışmaların ön planda olduğunu belirtti. Gediz Havzası’ndaki su kalitesini iyileştirmek için Turgutlu OSB için atık su arıtma tesisi yatırımını önceliğe aldıklarını ifade eden Bakan, 2025-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Su Planı’nın kamu kurumları, belediyeler ve STK’lardan gelen görüşlerle tamamlandığını ve 8 hedef, 31 strateji ile 141 eylemi içeren planın yürürlüğe gireceğini belirtti. Plan kapsamında su-gıda-enerji üçlüsünü kapsayan geniş bir perspektif benimsendi.

Ulusal Su Kurulu’nun oy birliğiyle aldığı 6 karar hakkında bilgi veren Yumaklı, bu kararların uygulanabilirliği konusunda kurumlar arası işbirliğini, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemlerinin yaygınlaştırılmasını ve vatandaşlarda kuraklık farkındalığını artırmayı amaçladığını söyledi. İçme suyu güvenliğini güçlendirmek amacıyla illerde kırsal içme suyu yönetiminin iyileştirilmesi için raporların Ulusal Su Kurulu’na sunulacağını belirtti. Havzalardaki suyun kalite ve miktar açısından faydayı artıracak yatırımlara öncelik verileceğini ifade etti ve Kızılırmak Deltası için ekosistem korunması kapsamında il düzeyindeki arıtma tesisleri inşa edilmesini, Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın Yönetim Planları ile Ulusal Su Planı’nın onaylanacağını ve arıtılmış atık suların tarımda yeniden kullanımına ilişkin çözüm önerileri için bir alt kurul kurulacağını kaydetti.