Yaşlanma, kanser ve ölümde kilit rol oynuyor! Telomerler uzatılabilir mi?

Yaşlanmanın temelinin hücre çekirdeğinde atılarak başladığı düşünülüyor; bu süreçte telomerler kilit rol oynuyor. Günümüzde longevity yani sağlıklı ve uzun yaşam, tıbbın en heyecan verici konularından biri olarak öne çıkıyor. Hücre çekirdeğinde DNA’nın uçlarındaki telomerler, kromozom uçlarını korumak için önemli bir işlev üstlenirler. Bir hücre bölündüğünde telomerler kısalır; belirli bir noktanın altına indiğinde hücre artık bölünemez ve yaşılı ya da ölür. Bu kısalma mekanizması ise yaşlanma, kanser ve ölüm risklerinde artışla ilişkilendiriliyor.

TELOMERLERİN KISALMASI HASTALIKLARLA BAĞLANTILI Telomer kısalması, çok sayıda hastalıkla direkt ya da dolaylı olarak bağlantılı. Kalp-damar hastalıkları, nörodejeneratif hastalıklar (Alzheimer, Parkinson), diyabet ve obezite ile ilişkili görülen bu sürecin, osteoporoz ve bazı kanser türleriyle de ilişkili olduğu belirtiliyor. Ayrıca bazı genetik bozukluklar telomerlerin normalden hızlı kısalmasına yol açabilir ve bu da aplastik anemi, pulmoner fibrozis gibi ciddi durumların oluşumuna zemin hazırlayabilir.

TELOMERLER UZATILABİLİR Mİ? Uzun vadede telomerlerin uzatılmasının kesin bir çözüm olup olmadığı şu an belirsizliğini koruyor. Bilim insanları telomer kısalmasını yavaşlatmanın mümkün olduğunu; ancak telomerleri doğrudan uzatacak güvenli ve kesin bir yöntem henüz geliştirilmediğini belirtiyor. Aşağıdaki 6 öneri, sağlıklı ve uzun yaşamı desteklemek amacıyla telomer sağlığını korumaya yöneliktir:

• 1- Sağlıklı beslenin Antioksidan açısından zengin gıdalarla beslenmek, oksidatif stres ve inflamasyonu azaltarak telomerleri koruyabilir. İşlenmiş gıdalardan, aşırı şeker ve doymuş yağlardan kaçınmak önemli.
• 2- Düzenli egzersiz yapın Aerobik egzersizler, hücresel yaşlanmanın yavaşlatılmasına katkı sağlar ve longevity için faydalıdır.
• 3- Stresinizi yönetin Kronik stres, telomer kısalmasını hızlandırabilir. Meditasyon, yoga ve benzeri stres azaltma teknikleri telomer sağlığı için etkilidir.
• 4- Yeterli ve kaliteli uyku Uyku, sağlıklı ve uzun yaşam için kritik bir faktördür. Gece 23:00 öncesi yatmak ve serin, karanlık, sessiz bir uyku ortamı sağlamak önerilir.
• 5- Sağlıklı kilonuzu koruyun Obezite inflamasyonu artırabilir ve telomer kısalmasını tetikleyebilir; bu nedenle ideal kilonun korunması önemlidir.
• 6- Bağırsak sağlığınıza özen gösterin Dengeli bağırsak mikrobiyomu bağışıklığı destekler, kronik iltihabı azaltır ve telomer kısalmasını yavaşlatmaya katkı sağlar. Mevsimine uygun, lif açısından zengin sebze ve meyveler, fermente gıdalar (yoğurt, kefir, turşu gibi) ve tam tahıllar önerilir.