Yan Yana: Eşsiz Çiftlerin Yan Yana Üretimleriyle Türkiye İş Bankası Resim Heykel Müzesi’nde Buluşması

İki sanatçı çiftinin üretim dünyası, Türkiye İş Bankası Resim Heykel Müzesi’nin yeni sergisinde bir araya geliyor. Üç katı kapsayan sergide, Eyüboğlu ve Üren ailelerinin birikimlerinden seçilen eserler, farklı temalar etrafında yeniden sunuluyor. Ayrıca Müze’nin üçüncü katında Melahat ve Eşref Üren’in çalışmaları ziyaretçilerle buluşuyor; Ali Kayaalp’in küratörlüğünü üstlendiği bölüm, çiftin bireysel üretimlerini vurgularken sanat tarihinde nadiren dile getirilen bir sanatı da hatırlatıyor.

Melahat Üren’in dünyasına dair yeni bir bakış bölümünde Melahat Üren, ilk kez bütünüyle öne çıkıyor. Eşref Üren’in öğrencisi olan Melahat’in çocuk yaşta başladığı evlilik süreci, onun ressam yönünün yeterince görünmemesine yol açıyor. Küratör Kayaalp, “Birlikte üreten bir sanatçı anlatısı kurmak adil değildi; gördüğümüz kadarıyla sanatçı kadınının sesi, hikâye kurgusunda ön plana çıkarıldı” sözleriyle yaklaşımını özetliyor. İlişkinin hiyerarşik dinamiği ve Melahat’ın gizli kalmış yönleri üzerinde duruluyor. Bu bölümde Melahat Üren’in natürmort, nü ve peyzaj gibi farklı türlerde ürettiği eserler görülebilirken, koleksiyonun ötesinde İmren Erşen’in paylaşımları da anlatıyı zenginleştiriyor. Bu süreç, Melahat’ın aslında çok yönlü ve üretken bir sanatçı olduğuna ışık tutuyor. Ayrıca sergide ilk kez görülen şiirler, öyküler, mektuplar ve Atatürk’ü rüyasında gördüğü anlatılar gibi öğeler, onun geniş evrenini keşfetmemize olanak tanıyor.

Kendi şiirinin ressamı olarak nitelendirilen Eyüboğlu çifti ise “Yan Yana” bölümünde yeniden ortaya çıkıyor. Renk ve motiflerle Türk resim tarihinin öne çıkan isimlerinden biri olan Eyüboğlu çiftinin bireysel ve ortak yanları, sergiyi gezenler için daha belirgin hâle geliyor. Küratör Ömer Faruk Şerifoğlu’nun koordinasyonunda, yarım asrı aşkın sanat yolculuğunda Anadolu’nun zenginliklerinden beslendikleri net bir biçimde okunabiliyor. Şerifoğlu, Bedri Rahmi’nin Eren Eyüboğlu’na olan yaklaşımını ve “Eren anadan doğma ressamdır” ifadesini aktarırken, her iki sanatçının da özgün fırça vuruşlarının eserlere nasıl yansıdığına dair ayrıntıları paylaşıyor. Ellen edilen noktalar, sanatçıların ayrıştıkları ve yakınlaştıkları köşelerin fark edilmesini sağlıyor.

Hak ettiği değeri hatırlatma amacıyla açıklanan serginin motivasyonu, Muze Müdürü Ayşe Canan Atlığ’ın sözlerinde netleşiyor: “Yan Yana” sergisi, Eren-Bedri Rahmi Eyüboğlu ile Melahat-Eşref Üren çiftlerinin ortak ve bireysel üretimlerini görünür kılarken, özellikle sanatçı kadınların eserlerine özel bir hassasiyet taşıyor. Küresel sanat literatüründe kadın sanatçıların çoğu zaman erkekler tarafından gölgede kaldığını vurgulayan Atlığ, Melahat Hanım’ın yaşamı boyunca kişisel sergi açamaması gibi gerçeklerle, bu serginin onların üretimlerini hak ettikleri biçimde ön plana çıkarmasının değerini vurguluyor.