Türkiye’nin Nadir Toprak Elementlerindeki Stratejik Bağımsızlık Hamlesi: Beylikova Kaynağı ve Ulusal Rezervler

Son dönemde küresel rekabetin odak noktalarından biri haline gelen nadir toprak elementleri (NTE), Türkiye için büyük bir stratejik potansiyel sunuyor. Beylikova’da tespit edilen NTE kaynağı, ulusal üretim ve değerli işleme zincirleri için yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, beylikova sahasının dünya çapında üretim üssü olma yolunda önemli bir adım olduğuna dikkat çekerek, “Bu sahadan çıkan madenler Türkiye’de kurulacak tesislerde işlenerek yüksek katma değerli uç ürünlere dönüşebilir” ifadesini paylaştı.

DÜNYADA İKİNCİ BÜYÜK ÜRETİM POTANSIYELİ Beylikova sahasının, Çin’in Bayan Obo sahasından sonra dünyanın en büyük ikinci NTE rezervine sahip olduğu belirtiliyor. Bölgede lantan, seryum, neodim ve praseodim gibi birçok kritik elementin bulunduğu saptandı. Yetkililer, bu madenlerin sadece çıkarılmasıyla sınırlı kalmayıp Türkiye’deki uygun tesislerde işlenmesiyle katma değeri yüksek uç ürünlere dönüştürülmesinin hedeflendiğini aktarıyor. Hedef, Türkiye’yi dünya genelinde NTE üretiminde ilk beş ülke arasına yükseltmek olarak özetleniyor.

NTE’LER NEREDE VE NASIL KULLANILIYOR? Türkiye’nin geçmişten gelen madencilik deneyiminin stratejik bir değişimle yeni bir döneme girdiği bu dönemde, nadir toprak elementleri yenilenebilir enerji sistemlerinden akıllı silahlara, uydu iletişiminden yakıt hücrelerine, elektrikli araçlardan enerji depolama çözümlerine kadar geniş bir yelpazede kritik rol oynuyor. NTE’lerin işlenmesi ve ihracatı, Türkiye’nin ekonomisine çok büyük katkı potansiyeli taşıyor.

STRATEJİK BAĞIMSIZLIK HAMLESİ TMD Başkanı Yılmaz, Milliyet’e yaptığı açıklamada Türkiye’nin NTE potansiyelinin ülke için ekonomik ve teknolojik açıdan hayati önemde olduğunu vurguladı. Beylikova’daki yaklaşık 700 milyon tonluk cevher varlığının, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) standartlarına uygun raporlar ve fizibilite çalışmalarıyla netleşmesi gerektiğini belirtti. Bu süreç tamamlandığında Beylikova sahasının dünya çapında üretim üssüne dönüşmesi için herhangi bir engel bulunmadığını ifade etti. Ayrıca cevherden NTE kimyasalları ve metallerinin üretim kapasitesinin geliştirilmesi gerektiğini ve bunun için teknoloji transferi, uluslararası iş birlikleri ve güçlü bir Ar-Ge altyapısına ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Şu anda devam eden pilot üretim tesisi, cevherin zenginleştirilmesi aşamasına odaklanıyor; asıl hedef ise bu materyallerden yüksek katma değerli ürünlere geçiş yapmak.

‘ÖNCE ENVANTER ÇIKARILMALI’ Enerji politikaları uzmanı Necdet Pamir, NTE’lerin yanı sıra kritik mineraller konusunda küresel bir yarışın sürdüğüne işaret ederek Çin, ABD ve AB’nin bu alandaki temel materyaller üzerinde yoğunlaştığını belirtiyor. Pamir, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı öncülüğünde üniversiteler, meslek odaları ve madencilik örgütlerinin yeni bir koordinasyon yapısında birleşmesinin faydalı olacağını vurguluyor. En başta envanter çıkarılmasının önemine dikkat çekerek şunları dile getiriyor: Türkiye’nin mevcut kaynaklarını net olarak bilmesi, hangi alanlarda kullanacağını belirlemesi ve değeri yüksek ürünlere yönelmesi gerekiyor. Ham olarak satış yerine rafine ürünlerle katma değerin artırılmasının kritik önemde olduğuna vurgu yapıyor.