Türkiye’nin Karadeniz Enerji Altyapısında Yeni Dönem: 2028-Ortalarında Faaliyete Geçecek Platform ve Gemiler

Türkiye’nin Karadeniz enerji vizyonunda önemli bir dönemeç olarak, yeni nesil üretim ve sondaj platformlarının devreye alınması için çalışmalar sürüyor. 2027 sonu itibarıyla yola çıkması planlanan platformun, 2028 ortasında faaliyete geçmesi hedefleniyor. Günlük gaz üretim kapasitesi 25 milyon metreküp olarak öngörülen bu platform, ilk etapta 27 derin deniz kuyusundan 20 milyon metreküp gaz üretmeyi amaçlıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın 23 Ağustos’taki açıklamaları, Karadeniz üretimine güç katacak yeni platformun Sakarya Gaz Sahası’ndaki üretimin bugüne göre dört kat artışla günlük 40 milyon metreküp seviyesine çıkacağını gösteriyor. Bu gelişme, Türkiye’nin derin deniz varlığını güçlendirirken ülke genelindeki gemi sayısını da 10’a yükseltecek şekilde planlandı: 6 sondaj, 2 sismik araştırma ve 2 FPU (Floating Production Unit) dahil.

Platformun çalışmaya başlaması için Çin menşeli bir firmayla yapılan sözleşme kapsamında mühendislik, tedarik, imalat, kurulum ve devreye alma süreçleri yürütülüyor. Gemi formatında inşa edilen platformun uzunluğu 273 metre, genişliği 54 metre ve derinliği 26 metre olarak belirlendi. Yaklaşık 180 kilometre açıkta, 2.200 metre civarında su derinliğinde 4 grupta toplam 20 halat sistemiyle deniz tabanına sabitlenmesi planlanıyor. Platform üzerinde 150 kişinin barınma alanı bulunuyor.

Ham doğal gaz üretimini yerinde karşılayan bu platform, kuyuların kontrolü, su ayrışımı, kurutma ve ölçüm işlemlerini yürütüp çıktı olarak doğrudan ulusal iletim ağına gaz verecek. Üretim süreci, deniz altı boru hattı üzerinden karaya taşınarak nihai tüketim noktalarına ulaştırılacak.

Sismik Araştırma Gemileri ve Sondaj Filosu

Barbaros Hayreddin Paşa ile başlayan Türkiye’nin sismik araştırma gemisi altyapısı, 2012’den itibaren yerli envanter oluşturulması yönünde ilerledi. MTA Oruç Reis’in inşası ise 2012’de tamamen yerli imkanlarla başladı ve 2017 yılında operasyonel testlere geçti. 8 kilometre derinliğe kadar veri toplayabilen bu gemi, 2D/3D sismik çalışmalarla hem petrol/gaz arama hem de kıta sahanlığına yönelik bilimsel araştırmaları destekliyor. Somali’de başlayan ilk kıtalararası görev Haziran’da tamamlandı.

Sondaj gemileri ailesi ise Türkiye’nin bu alandaki kapasitesini güçlendiriyor. Fatih, 2020 yılında Karadeniz’de ilk milli derin deniz sondajını gerçekleştirerek tarihinde önemli bir kilometre taşı kaydetti. Yavuz, 2018’de envantere katılarak dünyanın sayılı 16 elektrikli jeneratörlü sondaj gemisinden biri konumundadır. Kanuni (2020 başı filoya katıldı) ve Abdülhamid Han (2021’de filoya katılan dördüncü gemi) ile mevcut derin deniz sondaj kapasitesi genişliyor. Ayrıca 2022’de filoya katılan Abdülhamid Han, 12.200 metre derinliğe kadar sondaj yapabilme kapasitesine sahip ve yörük kuyularında görev yapıyor. 2026’nın başlarında göreve hazır olması beklenen iki yeni derin deniz sondaj gemisi için hazırlıklar sürüyor.

Osman Gazi Yüzer Üretim Platformu Türkiye’nin ilk yüzer doğal gaz üretim platformu olan Osman Gazi, yenileme çalışmaları sonrası İstanbul Boğazı’ndan Filyos Limanı’na geçerek kullanım öncesi aşamaya geçti. 2026 ortasında devreye alınması planlanan bu platform, Karadeniz’de mevcut üretimi iki katına çıkaracak ve günde yaklaşık 20 milyon metreküpe ulaşacak. 20 yıllık görev süresiyle 8 milyon hanenin gaz ihtiyacını karşılaması öngörülen proje, uzun vadeli enerji güvenliği açısından kritik önem taşıyor.

Karadeniz’de enerji üretim kapasitesini artırmaya dönük çok yönlü yatırımlar sürüyor. 2027 sonu itibarıyla hayata geçirilecek platformla ilgili planlar, 2028 ortasında üretime başlanmasını hedefliyor. Başlangıçta toplam 27 derin deniz kuyusundan 20 milyon metreküp gaz üretimi hedefleniyor.

Bayraktar’ın açıklamasına göre, yeni üretim platformu Sakarya Gaz Sahası’ndaki üretimi güncel rakamların dört katına çıkararak günlük 40 milyon metreküp seviyesine taşıyacak. Bu adım, Türkiye’nin gemi sayısını da 10’a yükseltecek şekilde planlanmış durumda: 6 sondaj, 2 sismik araştırma ve 2 FPU.

Platformun inşası için Çin menşeli bir şirketle sözleşme imzalandı ve mühendislikten devreye almaya kadar tüm süreçler yürütülüyor. Projenin teknik özellikleri; 273 metre uzunluk, 54 metre genişlik ve 26 metre derinlik olarak belirlendi. Yaklaşık 2.200 metre su derinliğinde, 4 grup halinde 20 halat ile sabitlenmesi ve üstünde 150 kişilik konaklama alanı bulunması planlanıyor. Ham gaz üretimi burada karşılanacak ve kuyular, su ayrıştırma, kurutma ve ölçüm işlemlerinin ardından gaz deniz altı boru hattı ile karaya iletilecek.

Türkiye’nin Sismik ve Sondaj Kapasitesi

Türkiye’nin ilk sismik gemisi Barbaros Hayreddin Paşa ile başlayan yerli sismik altyapı yolculuğu, MTA Oruç Reis ile devam ediyor. 2012 yılında başlayan yerli üretim, 8 kilometre derinliğe kadar incelme kapasitesine sahip; 2D/3D sismik veriler toplayabiliyor. Oruç Reis, 2017’den itibaren operasyonel test ve eğitim faaliyetlerine başladı ve Somali’deki görevini geçtiğimiz yıl tamamladı.

Türk sondaj filosu ise Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han olarak genişliyor. Fatih, Karadeniz’deki ilk milli derin deniz sondajını 2020 yılında başarıyla gerçekleştirdi. Yavuz, 2018’de envantere katıldı ve elektrik ihtiyacını 42 megavat kapasiteli jeneratörlerden karşılıyor. Kanuni, 2021’de Karadeniz’e açılarak Türkali-2 kuyusunda deniz tabanı testlerini yürüttü. Abdülhamid Han ise 2022’de filoya katıldı ve 12.200 metre derinliğe kadar sondaj yapabiliyor. 2026’da göreve hazır olması planlanan iki yeni derin deniz sondaj gemisiyle Türk Deniz Arama ve Üretim kapasitesi daha da güçlenecek.