Türkiye’de Baraj Doluluklarında Kritik Düşüşler ve Su Tasarrufu İçin Alınan Önlemler

İklim değişikliği ve yaşanan kuraklık nedeniyle Türkiye genelinde baraj dolulukları son yıllara göre önemli ölçüde azaldı. Uzmanlar, suyun tasarruflu kullanılması gerektiğine dair çağrıda bulunurken yerel yönetimler de bu yönde adımlar atıyor. Barajlardaki su seviyelerinin düşmesi; İstanbul, Ankara, İzmir ve farklı illerde içme suyu temini ile tarımsal sulama açısından endişeleri artırıyor.

Megakent İstanbul’a su sağlayan barajlarda doluluk oranı geçen yıl 1 Eylül’de 45,79, bu yıl aynı dönemde ise 39,98 olarak ölçüldü. Başkent Ankara’da ise içme suyu rezervi önceki yıla kıyasla belirgin şekilde azaldı: 606 milyon 945 bin metreküpken bu yıl 291 milyon 323 bin metreküp seviyesine geriledi ve doluluk oranı %38,28’den %18,38’e düştü.

İzmir’deki barajlarda da uyarıcı tablo ortaya çıktı. Kentte planlı su kesintileri 6 Ağustos’tan itibaren uygulanırken Tahtalı Barajı’ndaki içme suyu rezervinin yüzde 5,67’ye düşmesi dikkat çekti. Alaçatı Kutlu Aktaş, Ürkmez, Balçova ve Güzelhisar barajlarındaki doluluk oranları sırasıyla %0,64, %6,28, %16,14 ve %53,2 olarak ölçüldü; Gördes Barajı’nda ise bu yıl hiç su kalmadı.

Yağış eksikliği ve akifer baskınları nedeniyle bölgelerde obruk oluşumu ve yer altı su seviyelerinin tehlike sınırlarına yaklaşması kaydediliyor. TÜBA Çevre Grubu üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, İzmir yönünde geçmişte dolu olan barajların hatalı su kullanımı nedeniyle şu anda sorunlar yaşandığını dile getiriyor. Kuyulardan su çekilmesinin maliyetli ve enerji yoğun olduğuna vurgu yapılıyor.

Turizm merkezi Bodrum’da da su sıkıntısı artıyor. Geyik ve Mumcular barajlarındaki doluluklar düşerken altyapıdaki patlaklar nedeniyle iletim hatlarında su iletiminin sağlamanması güçleşiyor; halk tankerlerle su temin etmek zorunda kalıyor. Uzmanlar, sonbaharda yağışların gelmemesi halinde altyapı ve kaynak yönetiminde acil önlemler gerektiğini belirtiyor.

Konya Ovası ve Türk tarımının dertli barajları arasında Altınapa Barajı’ndaki su miktarı 3 milyon metreküpe kadar geriledi. Afşar, Bağbaşı ve Bozkır barajlarında da kuraklık etkisini sürdürüyor. Uzmanlar, kuşlar ve diğer canlılar için doğal yaşam alanlarının da zarar gördüğünü ifade ediyor; kuraklık nedeniyle göllerin çekilmesi tarımsal üretimde revizyon gerekliliğini işaret ediyor.

Adana ve Hatay’da barajlar alarm veriyor. Adana’da 7 barajdan 5’inin doluluk oranının belirgin şekilde düştüğü, Hatay’da Karaçay Barajı doluluk oranının yüzde 13’e gerilediği belirtiliyor. Bursalılar da suyla ilgili kaygıları hissediyor; Bursa’daki barajlar doluluk oranında ciddi bir düşüş yaşıyor ve günlük içme suyu ihtiyacı için Doğancı ile Nilüfer barajları kullanılıyor.

Naip ve Yazır gibi bölgelerde kuraklık etkisi sürüyor. Tekirdağ’da Naip Barajı yüzde 1’in altında doluluk gösterirken Yazır Gölü de kuruma yönelmiş durumda. Sivas’ta Pusat Özen Barajı’nın doluluk oranı beklenen düzeye ulaşamazken köyler bir kez daha gündeme geldi. Van Gölü çevresindeki barajlar ile Zernek, Sarımehmet, Koçköprü ve Morgedik’te su seviyesi düşüşleri kaydedildi; balıkçılık ve ekosistem üzerinde baskılar artıyor.

Su Şehri Bursa’da oranlar düşük kalıyor; Doğancı ve Nilüfer barajlarının doluluklarındaki düşüş, kenti önemli ölçüde etkiliyor. Trakya’da da kuraklık kendini gösterirken Tekirdağ’da Süleymanpaşa için Naip Barajı yüzde 1’in altında kaldı; Yazır Göleti kuruma yaklaşırken tasarruf çağrıları sürüyor.