Türk Dünyası Vizyonu ve Bölgesel İş Birliğinin Yeni Dönemi

Aziz milletim, değerli yol arkadaşlarım ve kıymetli misafirler, bugün sizlerle birlikte, Türk dünyasının gelecek vizyonunu daha da güçlendirecek bir yol haritasını konuşuyoruz. Lefkoşa’dan Taşkent’e, Bakü’den Aşkabat’a, Bişkek’ten Astana’ya ve Budapeşte’ye uzanan köprülerimizi daha da sağlamlaştırıyoruz; bu bağları, ortak amaçlar doğrultusunda yürütmek için buradayız.

Bugün, UNESCO’nun davetiyle ilan edilen 15 Aralık Dünya Türk Dili Ailesi Günü’nün hatırasını paylaşırken, dil birliğinin ve ortak kimliğin oluşturduğu dayanışmayı da tazeleyerek ilerliyoruz. Birçok yönden zorluklar yaşadığımız bir dönemde, Türk dünyanın ortak gönül birlikteliğini korumak ve pekiştirmek için kararlı olduğumuzu yineliyoruz.

CHP’nin Türk dünyasına bakışında çıkan şaşı yüz, tarih boyunca sahne alan yanılgılarla hatırlanacaktır; bu yaklaşım, milli kimliğin korunması ve özgürlüklerimizin savunulması adına mücadelemizi engelleyen söz ve davranışlara karşı uyanık olmamızı gerektirir. Bunlar, geçmişteki yanlış yönetişimlerin ve küstah dış politika yaklaşımlarının birer örneğidir.

Güçlü ve bağımsız bir Türkiye için, kendimizi sadece coğrafyamızla sınırlı görmüyoruz; tüm dünyayla entegrasyonun öneminin farkındayız. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan başlayarak, ötesinde 1990’larda başlayan yeni dönemde Türk dünyasıyla kurduğumuz yakın ilişkiler, bugün daha kapsayıcı bir vizyonun temelindeki itici güç oldu. 1991’de Türk Cumhuriyetleri’nin bağımsızlıklarını tanıyan ilk ülke olarak, Türk dili konuşan halkların kardeşliğini pekiştirmek için atılan adımlar uzun soluklu bir ortaklık doğurdu.

İsmail Gaspıralı’nın mirasına uygun olarak “Dilde, fikirte, işte birlik” ilkesini rehber edinip, Türk devletleriyle iş birliğimizi güçlendirdik. Nahçıvan Anlaşması ile Türk Konseyi’nin ilk adımlarını attık ve 2021 Zirvesi’nde bu iş birliğini daha ileri bir seviyeye taşıyarak Türk Devletleri Teşkilatı’nı kurduk. Ardında, 61 alt başlıkta yer alan kapsamlı vizyon belgelerimizle, ekonomik kalkınmadan kültürel dayanışmaya kadar geniş bir çerçeve çiziyoruz.

Vizyon Belgesi; altı lehçe ve ortak alfabe ile hazırlanan bir dilin etrafında şekillenen, çok boyutlu bir iş birliği taslağıdır. Bu yaklaşım, ticaret hacminden enerji güvenliğine, ulaştırmadan gençlik politikalarına kadar pek çok alanı kapsıyor ve her adımı, bölgesel barış ve sürdürülebilir kalkınma amacıyla tasarlanmıştır.

Hedeflerimizin merkezinde, Türk devletleri arasındaki ticari akışları güçlendirmek ve uzun vadede Avrupa, Asya ve ötesine uzanan bir entegrasyon ağı kurmak bulunmaktadır. Orta Koridor ve Hazar hattı gibi ulaştırma projelerinin bütünleşmesiyle, ticaret akışını hızlandıracak köprüler kuruyoruz.

“Türk Devletleriyle Dış Ticareti 60 milyar dolara, uzun vadede 100 milyar dolara çıkarmak” gibi maddi odaklı hedefler, sadece rakamlar değildir; bu, karşılıklı güvene dayalı sürdürülebilir bir ortaklık kurmanın ifadesidir. Ayrıca, vizyon belgemizin, kamu-özel sektör iş birliği modelleri ve dijital çözümlerle finansal mekanizmalara yön veren yönetişim anlayışını da barındırdığını vurguluyoruz.

Bu çerçevede, gençlerimizin kültürel etkileşimini, akademik ağlarımızı ve mizacımızı kuvvetlendirecek çalışmalar öncelikli olarak öne çıkıyor. Toplumsal dayanışmayı güçlendirmek için, Akraba topluluklarımızla ortak projeler, dil ve edebiyatın ortak bir zeminde buluşması üzerine odaklanıyoruz. Ayrıca güvenlik başlığında, terörle mücadelede ortak hareket etme iradesini ve bölgesel güvenliğin tesisi için kararlı adımları işliyoruz.

“Daha temiz bir gelecek için çevre ve sürdürülebilirlik ekseninde ilerleme” Vizyon Belgesi, sadece ekonomik ve politik hedeflerle sınırlı kalmayıp, yeşil dönüşüm, karbon nötrlüğü ve su kaynaklarının korunması gibi konuları da kapsıyor. Bu çerçevede, çevre politikalarında ortak bir duruşu benimseyerek, gelecek kuşaklara daha güvenli bir dünya bırakmayı amaçlıyoruz.

Vizyon Belgesi’nin en güçlü yönlerinden biri, dil ve kültürel ortaklığa dayanarak genişleyen bir coğrafya fikrini temel almasıdır. Akraba topluluklarımızla birlikte, gönül coğrafyamızda daha derin bir dayanışma kurmayı ve bu dayanışmayı somut projelere dönüştürmeyi hedefliyoruz. Bu süreçte, kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi, ortak dış politika mekanizmalarının tesis edilmesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin uluslararası tanınırlığının artırılması da belgede yer alan önemli başlıklardır.

Geleceğin inşasında finansal mekanizmaların güçlendirilmesi, kamu-özel sektör iş birliği modelleri, dijital finans çözümleri ve uluslararası yatırımcıların bölgeye çekilmesi gibi adımlar, vizyonumuzun uygulanabilirliğini pekiştirecektir. Ayrıca, Türk Dünyası Verimlilik Ajansı, Yapay Zeka ve Dijital Dönüşüm Merkezi gibi somut önerilerle, ortak bir gelecek için gerekli altyapıyı kurmayı öngörüyoruz.

Bu çerçevede, 2026 yılına yönelik planlarımızın bir parçası olarak Antalya’da COP31, Ankara’da NATO Zirvesi ve Türk Devletleri Teşkilatı’nın 13. Zirvesi gibi uluslararası etkinlikleri hedefliyoruz. Türk dünyasının ortak sentezinde, 21. yüzyılın iş birliği anlayışıyla ilerlemeye devam edeceğiz. Burada görüyoruz ki, Türk dünyası Balkanlar’dan Hazar’a, oradan Taşkent’e ve Bişkek’e uzanan geniş bir coğrafyada düşünce üreten, değerler üreten ve kararlar alan bir merkez olma potansiyeline sahiptir. Bu potansiyeli harekete geçirmek için gerekli irade, cesaret ve vizyon hepimizde mevcuttur; bunu samimiyetle sürdürmeye devam edeceğiz.