Susuzluk Raporu: İstanbul, Ankara ve İzmir’de Baraj Kapasitelerinde Kritik Düşüşler

Türkiye’nin pek çok bölgesinde su seviyeleri alarma yakın sayılarda seyrediyor. Günlük tüketimin yüksek olması ve barajlardaki doluluk oranlarının düşmesi yüzünden İstanbul’da su temininde zorluklar giderek belirginleşiyor. İSKİ verilerine göre 3 Aralık sabahı İstanbul barajlarının doluluk oranı %17,86 olarak kaydedildi. Geçen yıl 2 Aralık’ta bu oran %28,05 idi ve şu anda toplam su rezervi 156 milyon metreküp civarında bulunuyor.

ANKARA ve İZMİR bölgelerinde de benzer tablo sürüyor. Ankara’da doluluk oranı 2 Aralık itibarıyla %13,18 ve mevcut su miktarı 208 milyon 904 bin metreküp olarak görüldü; geçen yıl aynı dönemde ise bu rakamlar %31,14 ve 493 milyon 733 bin metreküp olarak kayıtlara geçmişti. İzmir’de durum daha kritikleşti: kente hizmet veren barajların toplam doluluk oranı yaklaşık %2’ye kadar düştü ve toplam su miktarı yalnızca yaklaşık 3,5 milyon metreküp düzeyinde. Tahtalı Barajı’ndaki su seviyesi, tarihinin en düşük değeri olan %1,05’e geriledi.

Üç kentte de suyun kullanılamayan kısmı, baraj göllerinin dip çamuru ve canlıları nedeniyle yaklaşık %5-10 aralığında bir ‘ölü hacim’ oluşmasına yol açıyor. Bu tabloya göre İstanbul’da 156 milyon metreküp su bulunmasına rağmen yaklaşık 10-15 milyon metreküpünün kullanıma uygun olmadığı ifade ediliyor.

İSTANBUL’UN KADERİ MELE N ÇAYI’NA BAĞLI diye öne süren uzmanlar, Melen ve Yeşilçay regülatörlerinden gelen suyun İstanbul için kritik olduğunu vurguluyor. Meteoroloji uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen, yağışların azalmasıyla İstanbul’un su temininde zorlukların artacağını belirtiyor: “İstanbul’un kaderi Melen Çayı’nın debisine bağlı. Yakın gelecekte Batı Karadeniz bölgesinde yeterli yağış olmazsa, İstanbul’da su krizi kapıya dayanabilir.”

ANKARA’da 6 Ay Yeterli Su notuyla Şen, Ankara için ufukta büyük bir tehlike olmadığını ifade etti. Mevcut ölü hacim dahil, Kesikköprü Barajı ile Ankara’daki kaynaklar yaklaşık 6 ay yetebilecek durumda. İzmir için ise durum daha kırılgan: içme suyu temininde hem barajlar hem de yeraltı kuyularına bağımlılık sürüyor; yağış azaldıkça su kesintileri yaygınlaşabilir.

AVRUPA YAKASINDA SULAR konusunda ise Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, Avrupa yakasında nüfus ve tüketim nedeniyle su güvenliğinin daha kırılgan olduğunu kaydetti. Bölge için yaklaşık 1,5 ay yetecek kadar su bulunduğu, Anadolu Yakası’nda ise yağış olmazsa su kaynağının daha uzun süreli kullanıma yetebileceğini söyledi. İstanbul’a su sağlayan regülatörlere yağış gerektiğini vurgulayan Yıldız, Avrupa Yakası’nda bazı bölgelerin kısa vadede arz güvenliğinin riske girebileceğini belirtti.

Su Kesintilerine Karşı Yol Haritası olarak kademeli ücretlendirme önerileri gündeme geliyor. İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hüseyin Toros, “100 litreyi aşan kullanım için adil bir ücretlendirme modeliyle tasarruf sağlayabiliriz” diye konuştu. Uzmanlar, mevcut su stoklarının azaltılmaması için acil tedbirler geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.

İSTANBUL’UN SON 10 YILIN SU RAKAMLARI başlığı altında İSKİ’nin 2015-2025 arasındaki baraj doluluk oranları incelendiğinde, 2015’te %63,79, 2024’te %28,05 ve 2025 için %18,06 gibi değerler kaydedildi. Ayrıca Bursa ve Kocaeli gibi sanayi bölgelerinde de doluluklar son aylarda ciddi düşüşler gösterdi. Türkiye genelinde ise SPI verileri şiddetli veya olağanüstü kuraklığı işaret ediyor; Kütahya, Uşak, Afyon, Balıkesir’in güneyi, Şanlıurfa, Diyarbakır, Siirt ve Mardin gibi illerde olağanüstü ya da şiddetli kuraklık tespit edilmiştir.