Sigara Bırakmanın Sağlıkla Yeniden Tanışma Yolculuğu: İrade, Destek ve Stratejiler

Sigaranın içinde bulunan arsenik, hidrojen siyaniği, kadmiyum, benzen, nitrozaminler ve krom gibi maddeler toksik etkiler yaratır ve bu da tüm organları etkileyen zararların kaynağıdır. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, sigaranın bir organa hasar vermediğini, her organı etkilediğini belirtirken, sigara içenlerin yaklaşık yüzde 90’ının hayatlarının bir döneminde sigaranın yol açtığı sağlık problemleriyle karşılaştığını vurguluyor. Ayrıca sigarayı bıraktıktan sonra risklerin zamanla sigara içmeyenlerle benzer seviyelere indiğini, bu yüzden bırakmanın sağlık için en önemli adımlardan biri olduğunu ifade ediyor. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Sigara Bırakma Poliklinikleri, ilaç tedavisi ve motivasyonel destek sunuyor olsa da, nihai değişim kişinin kendi isteğinde yatıyor.

Akciğerlerden kalbe, mide ve saçlara kadar etkileri sigaranın yalnızca akciğerlere yük bindirmediğini, diğer organlarda da ciddi riskler oluşturduğunu gösterir. Akciğer kanserinin büyük bir kısmı sigaradan kaynaklanır. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Tutluoğlu, sigaranın zararlarını düşünecek olursak şu alanlar üzerinde yoğunlaştırıyor: saç dökülmesi ve kırılmaları, ciltte kırışıklık ve erken yaşlanma, diş ve ağız sağlığı sorunları, ses telleri ve yutaktaki kanserler, yemek borusu ve sindirim sistemi kanserleri ile peptik ülserler; KOAH, amfizem ve diğer akciğer hastalıkları; kardiyovasküler sorunlar; böbrek ve üreme sistemi tümörleri; kronik rahatsızlıklar ve ruhsal sağlık üzerinde olumsuz etkiler.

“Arada tek tük sigara içeyim, bir şey olmaz” yaklaşımını benimsemeyin diye uyarıyor uzman. Bireyin sigarayı bırakma iradesi güçlendiğinde bu süreç daha etkili ilerler. Sigarayı bırakmayı kolaylaştıran altı pratik öneriye değinen Tutluoğlu, önce yakınların desteğini almak gerektiğini, bırakma tarihi belirli bir hedef olarak paylaşmanın yararlı olduğunu belirtiyor: aynı zamanda bir arkadaşınızla bu hedefi paylaşmak motivasyonu artırabilir. Ev ve iş yerinde sigaradan tamamen uzak durma stratejileri geliştirmek de önemli adımlardan biridir.

Hedefe ulaşmayı kolaylaştıran yazılı planlar Sigarayı azaltmak bazen geçici bir adım olabilir; ancak en etkili yöntem net bir bırakma tarihini belirlemek ve o gün itibarıyla tamamen sigarayı bırakmaktır. Tutluoğlu’nun önerileri şu şekilde özetlenebilir: yakınlardan destek almak, bırakma gününüzü netleştirmek ve bu süreçte bulunduğunuz ortamları sigaradan arındırmak; sigara markasını değiştirmek ve katran ile nikotin yoğunluğu düşük olanlara geçiş yapmamakla birlikte, kısa vadeli hedefler için brand değiştirmek yardımcı olabilir; ayrıca içtiğiniz sigaraların sayısını azaltmayı deneyerek gün içindeki planlanmış saatlere bağlı kalmak ve her ekstra sigara için bir ceza uygulamak gibi adımlar uygulanabilir. Alışkanlığı kırmak için tetikleyici anlarda sigara içmeyi tercih etmemek ve sigarayı içmeyi gerektiren durumları azaltmak da önemli stratejilerdir. Sigara içme isteğini azaltan çevresel ve davranışsal düzenlemeler, sigaranın sağlığa zarar veren görüntüsünü de güçlendirecektir.