İstanbul’da Sosyal Konut ve Kiralık Konut Projeleri Hakkında Güncel Gelişmeler

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un İstanbul’daki Sosyal Konut Vizyonu

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) düzenlediği “Döngüsel Ekonomi, Sürdürülebilir Yeşil Kalkınma ve Deprem Güvenlikli Sanayi İçin Vizyoner İşbirliği Olanakları” başlıklı toplantısında, yıl sonunda Türkiye genelinde 81 ilde yeni sosyal konut projeleri başlatacaklarını duyurdu. Ayrıca, İstanbul’da kiralık sosyal konutların inşasına da öncelik verileceğini belirtti. Anadolu ve Avrupa Yakası’nda planlanan kiralık konut projeleriyle hem kentsel dönüşüm desteklenecek hem de kira seviyeleri dengeleştirilecek. Bu açıklamalar, sektör temsilcilerinin ve uzmanların dikkatini çekti.

Uzmanlardan Sosyal Konut ve Kiralık Konut Politikalarına Yönelik Değerlendirmeler

• GYODER Başkanı Neşecan Çekici: Hükümetin sosyal kiralık konut üretimini teşvik etmesi, önemli ve yerinde bir adım. Türkiye’de son 15 yılda kirada oturanların oranı %21’den %28’e yükselmiş durumda. Konuta erişim güçleşirken, maliyetler de artıyor. Çekici, “Yılda yaklaşık 800-900 bin konut üretimine ihtiyaç varken, şu an sadece 500-600 bin konut üretiliyor ve bu ihtiyacı karşılamıyor” diyerek, bu soruna çözüm önerilerini paylaştı. Ayrıca, Türkiye’nin deprem riski göz önüne alındığında, bütünleşik ve acil konut politikalarının geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Çekici, özel sektör, kamu, sivil toplum ve akademinin ortak hareket etmesinin önemine vurgu yaparak, sürdürülebilir çözümler geliştirilmesi gerektiğini belirtti.
• GYODER’in Yeni Konut Modeli: Çekici, devletin elindeki arsaların gayrimenkul geliştiricilere belli projeler kapsamında verilmesiyle, seri üretim ve geniş çaplı konut inşasının mümkün olacağını ifade etti. Bu modelde yap-işlet-devret sisteminin kullanılmasıyla, kamusal kiralama yapısının kurulabileceğini ve kiracı ile kiraya veren arasındaki sorunların çözülebileceğini vurguladı. Ayrıca, arsa maliyetlerindeki farkın kiralara yansımasını azaltarak, kira fiyatlarının yarı yarıya düşürülmesine katkı sağlayacağını sözlerine ekledi.
• TÜGEM Başkanı Hakan Akdoğan: Türkiye’de kiralık konutlara önemli derecede ihtiyaç olduğunu ve iki yıldır konuya ilişkin çağrılar yaptıklarını belirtti. Akdoğan, “Kiralık sosyal konutların ancak TOKİ tarafından yürütülebileceğine inanıyoruz. Projenin sahiplenilmesi ve Bakan Kurum tarafından açıklanması, projeye güven ve destek kazandırdı” diyerek, kiralık konut talebinin yüksek olduğunu ve fiyatların normal seviyelere gelmesi için konut sayısının artırılması gerektiğine değindi. Bu projelerin, kiralık piyasasının dengelenmesine ve ulaşılabilir fiyatların oluşmasına büyük katkı sağlayacağına inandığını belirtti.
• GAPAS Başkanı İsmail Özcan: Bakan Kurum’un açıklamalarını çok değerli bulduğunu ve konut ihtiyacına dikkat çekti. Özcan, “Devletin kiralık konut üretimini hızlandırması, arz ve talebi dengelemek ve kira seviyelerini kontrol altına almak açısından çok yerinde olur” diyerek, projelerin hızla planlanıp uygulanmasını temenni etti. Ayrıca, daha önce önerdikleri ve kiralamayı içeren ‘yeni mülkiyet sistemi’ modelinin, TOKİ ve Emlak Konut projelerine uyarlanarak, yaklaşık 2 yıl içinde konut arzını artırabileceğini ve ‘kira garanti sistemi’ ile mülk sahiplerinin teşvik edilerek arzın çoğaltılabileceğini belirtti.
• Fuzul Topraktan Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Akbal: Kira artışlarının en yoğun yaşandığı İstanbul’da, geleneksel konut edinme yöntemlerinin yeni sistemlerle değiştirildiğine dikkat çekti. Akbal, özellikle İngiltere’de uygulanan “ortak ev sahipliği” sistemini örnek gösterdi. Bu sistemde, konutun belirli bir yüzdesine sahip olan kişi, kalan yüzde için kira ödeyerek, zamanla tüm konutun sahibi olabiliyor. Akbal, “Bu model, konuta erişilebilirliği artırmak ve sürdürülebilirliği sağlamak adına önemli bir alternatif” ifadelerini kullandı. Sermaye piyasası enstrümanlarının etkin kullanılmasıyla bu sistemin ülkemizde de başarılı olabileceğine inandığını dile getirdi.
• Helmann Holding Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün: Son yıllarda konut üretiminde yaşanan düşüşe vurgu yaparak, özellikle yüksek talebe rağmen inşaat sektöründe yavaşlama olduğunu belirtti. Özgün, “Sosyal konut üretimi, özellikle TOKİ ve Emlak Konut sayesinde uygun maliyetlerle ve hızlı şekilde gerçekleştiriliyor. Artık kiralık sosyal konut üretimi de büyük bir ihtiyaç haline geldi. Bu ihtiyacın karşılanması, kira seviyelerini dengeleyecek ve toplumun barınma sorunu çözülecek” diyerek, yakın zamanda büyük ölçekli sosyal konut projeleri açıklayacaklarını müjdeledi.