İngiliz Kemal ve Alman Sempatisi: MAH Arşivlerinde İki Özet Rapor

MIT’in resmi sitesindeki Özel Koleksiyon bölümünde daha önce erişime açılan belgeler arasına iki rapor daha eklenmiş durumda. En eskisinde Ahmet Esat Tomruk’a yönelik olumsuz görüşler yer alıyor; bu kişi romanlar ve filmlere konu olan “İngiliz Kemal” olarak anılır. MAH tarafından 26.12.1940 tarihli bir yazıyla, Tomruk’un Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti tarafından uzun süredir yakından takip edildiği belirtiliyor. Raporda, Tomruk’un edindiği bilgilerin yurtdışı gezilerinde ağızdan duyma olduğu ve bazen “İngiliz Kemal” olarak adlandırıldığı ifade ediliyor. Olumsuz görüşteki bölümde şu sözler geçiyor: “Sarhoş ve kumarbaz olduğu da öğrenilen bu adamdan istifade melhuz olmadığı gibi verdiği veya vereceği haberlerde itimada layık olmaktan uzaktır.” Ayrıca rapor, Tomruk’un şu an Bulgaristan’da bulunduğunu ve durumunun yakından izlendiğini belirtiyor.

BÜYÜKELÇİ VON PAPEN’E GÖNDERİLEN MUHTAR ŞAKİRİN MEKTUBU ve SEMPATİ NOTU Bu koleksiyonda, dönemin Almanya Ankara Büyükelçisi Von Papen’e 1942 yılında İzmir Karşıyaka Şemikler Köyü Muhtarı Şakir tarafından yazılan mesaj ile MAH İzmir Merkez Amirliği tarafından 21.04.1942 tarihli rapor da yer alıyor. Şakir’in mektubu, Von Papen’e gönderilen tebrik mesajına karşılık olarak gelmiş ve zarfın açık adres içermemesi nedeniyle posta yoluyla iletilmesi görevliler tarafından sağlanmıştır. Köy Muhtarı’nın, Von Papen’i şahsen tanımadığı halde Almanlara karşı duyduğu sempati ile bu kişiye mektup yazdığı ve olaydan duyduğu memnuniyeti belirttiği kaydediliyor. Von Papen’in yanıt mektubu ise şu nezaketle kaleme alınmış: “Sayın Bayım, Türk Milletinin muhtelif tabakalarından tebriknameler meyanında sizinki bilhassa memnuniyetimi mucib olmuştur. Beni hatırlayarak iyi temennilerde bulunmanızdan dolayı kalbi teşekkürlerimi sunarım. Milletlerimiz arasındaki büyük dostluğun takviyesi için bundan sonra da çalışabileceğimden bahtiyarım. Bilvesile en iyi temennilerimi saygılarımla beraber sunarım.” Bu cevap, iki taraf arasındaki karşılıklı iyi niyet ve diplomatik iletişimin belgelerdeki izlerini ortaya koyuyor.