İklim Değişikliği ve Orman Yangınları: Şiddet ve Sıklık Artıyor

Bilim insanları, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin bu yıl Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Adası’ndaki orman yangınlarını tetikleyen hava koşullarını %22 daha şiddetli hale getirdiğini belirledi. World Weather Attribution (WWA) grubundan 28 araştırmacı, bu bölgelerdeki yangınlara ilişkin iklim değişikliğinin etkisini inceleyerek ilişkilendirme analizleri yürüttü.

Kış yağışları azaldı ve yaz havaları daha kurak hâle geldi Analizler, bölgede kış yağışlarının yaklaşık %14 azalmasıyla yaz aylarında kuraklık riskinin arttığını gösterdi. Bu süreçte yüksek buharlaşmanın daha uzun sürmesi, sıcaklıkların bitkileri kolay tutuşur hâle getirmesine yol açtı ve bu durumun bir hafta boyunca olma olasılığı artarken, şiddeti de %18 arttı.

Yangınların şiddeti ve yayılma potansiyeli yükseliyor Üç günlük sıcak, kuru ve rüzgarlı koşulların birleşimiyle oluşan yangına elverişli durumlar, iklim değişikliği nedeniyle 10 kat daha olası hâle geldi ve sonuç olarak bu tür olaylar %22 daha şiddetli yaşandı. İklim değişikliği olmasaydı, benzer olayların 100 yılda bir görülebileceği hesaplanırken, mevcut eğilimde bu tür olayların yaklaşık 20 yılda bir yaşanması bekleniyor.

Yangın Ekolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi şu değerlendirmeyi paylaşıyor: “İklim değişikliğinin kendisinden çok hızının artması sorun yaratıyor. Evet iklim değişti; rüzgarlar hızlandı, nem azaldı. Ancak orman köylülerinin kentleşmesi, arazi kullanımındaki değişiklikler ve kaçak yapılar gibi etkenler de yangın riskini artırdı. Sadece iklim değişimini suçlamak doğru olmaz; kök nedenleri belirlemek ve bütüncül önlemler almak gerekir.”

Türkiye’deki yerel durum ve rüzgar etkileri İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü’nden Bikem Ekberzade, iklim değişikliğinin yangınların şiddeti ve geri dönüş sıklığını doğrudan etkilediğini vurguladı. Kuzeyli rüzgarların yaz aylarında yangınların süresi, şiddeti ve yönünü etkilediğini belirtti. Eskişehir, Bilecik, Bursa, Çanakkale ve İzmir için rüzgar hızı müdahale sürecini zorlaştırdı ve şiddet artışı bekleniyor.

İTÜ İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Mikdat Kadıoğlu ise şunları ifade etti: “İklim değişikliği, sıcak, kuru ve rüzgârlı hava koşullarının sıklığını ve şiddetini artırarak yangınların kolay tutuşmasına yol açıyor. Ancak kök nedenler ve çok yönlü politika eksiklikleri olmadan yangın sorununu çözemeyiz.”

Yangın vakaları ve yerel müdahaleler Bursa Yenişehir ilçesinde çıkan orman yangını, rüzgarın etkisiyle kısa sürede çevre köylere yöneldi ve bazı alanlar tedbir amacıyla tahliye edildi. Müdahaleler, 718 personel ve 151 araçla gerçekleştirildi; yangın kontrol altına alındı. Çanakkale, Amasya ve Diyarbakır-Bingöl hattındaki yeni yangınlar da benzer müdahalelerle sonlandırıldı.