Gizlenen: İstanbul’un Zincirli Sırları ve Mimar Sinan’ın Arşivlerindeki Kayıplar

Ümran Avcı’yı anlatan bu çalışma, Arif Ergin’in tekinsiz atmosferli roman dünyasına yeni bir kapı aralıyor. Yazarın önceki eserlerinde Osman Hamdi Bey’in Tekvin’iyle başlayan arayış, bu kez modern İstanbul’un gölgesinde, tünellerin ve dehlizlerin içinde örülen bir gerilimle devam ediyor. Ergin’in mühendislik geçmişinden beslenen üslubu, kelimeler üzerinde adeta bir şifre çözücü gibi çalışarak okuru nefes kesen bir yolculuğa çıkarıyor.

Roman, İstanbul’un 2035 yılında yaşanan büyük deprem sonrası ortaya çıkan karmaşık siyasi hesapları ve uluslararası müdahale girişimlerini merkeze alıyor. Şehrin yerle bir oluşu, bazı ülkelerin askeri yardım taahhütlerini de gündeme getirirken, zamanla bazı aktörlerin gerçek niyetleri gün yüzüne çıkıyor. Tüneller ve dehlizler, deprem sonrası ayakta kalan Mimar Sinan’ın eserleriyle beraber, ölümcül planların izlerini sürüyor; bu sayede mekân, sırlarla dolu bir labirente dönüşüyor.

Gizlenen, hem tarihsel belgelerin gücüne hem de günümüzde hâlâ sürmekte olan mezhep çatışmalarına işaret eden bir roman olarak öne çıkıyor. Konstantinopolis’e uzanan tarihsel hat, “Konstantin’in Vasiyeti” gibi belgelerle günümüz mekânında yeniden can buluyor. Roman kahramanları Kenan ve Derya, bu belgenin peşine düşerken okuru da İstanbul’un stratejik ve dini gerilimlerini içeren bir maceraya sürüklüyor.

Şekillenen bu anlatıda Mimar Sinan’ın mirası da özel bir yer tutuyor. Yazar, arşivlerden, sahaflardan ve seyahatlerden topladığı sayısız kaynakla sinan mirasının inşa sürecine dair pek çok detayı sade ve akıcı bir dille okuyucuya aktarıyor. Eserlerindeki projelerin günümüze ulaşmaması üzerine kurulu olan soru işaretleri, romanda pek çok kez karşılarına çıkarken, Mimar Sinan’ın “çizimlerin yokluğu”na dair cevaplar da merak uyandırıyor. Bu durum, mimarlık tarihine dair yeni bulguların kapısını aralıyor; çünkü arşivlerdeki eksikler bile okuyucuyu ilginç çıkarımlara yönlendirecek zengin bir malzeme sunuyor.