Afetlere Karşı Yeni Nesil Erken Uyarı ve Hasar Azaltma Sistemleri Geliştirildi

Beun Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü’nden Çığır Açan Bir Proje

Beun Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve ekibi, afetlerin önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla yeni nesil bir yazılım geliştirdi. Bu gelişmiş sistem, özellikle afet öncesi ve sonrası süreçlerde kullanılmak üzere tasarlandı ve büyük bir teknolojik ilerleme kaydetti. Geliştirilen bu yazılım sayesinde, yeryüzündeki milimetrik hareketler, afetlerin meydana gelmeden önce tespit edilerek erken uyarı sistemleri oluşturulabilecek. Ayrıca, fay hatlarının belirlenmesi, heyelanların önceden tahmin edilmesi ve afet sonrası hasarların hızlıca değerlendirilmesi gibi kritik alanlarda önemli katkılar sağlanacak.

Projeye üniversitenin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında sağlanan maddi destekle hayata geçirilen bu yazılım, şu an üniversitenin internet sunucuları üzerinden ücretsiz olarak erişilebilir durumda. Bu sayede, sadece yer bilimciler değil, aynı zamanda afet yönetimi ile ilgilenen uzmanlar ve karar vericiler de sistemden faydalanabilecekler.

Rektör Özölçer: Zaman ve İş Yükü Tasarrufu Sağlayan Bir Sistem

BEUN Rektörü İsmail Hakkı Özölçer, bu yeni sistemin radar uydu verilerinin işlenmesinde karşılaşılan zorlukları aşmada önemli bir adım olduğunu belirtti. Özölçer, “Tek bir programa entegre edilerek, uzman olmayan kişilerin bile kullanabileceği kullanıcı dostu bir ara yüz geliştirdik. Bu sayede, yer hareketlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi süreçleri hızlandı, zaman ve emek tasarrufu sağlandı. Program sayesinde, deprem, fay hatları ve heyelanlar gibi afetlerin önceden tespiti artık çok daha kolay hale geldi. Bu gelişme, ülkemize ve milletimize büyük katkılar sağlayacak. Bu teknolojiyi kullanmak, hem zaman hem de ekstra iş gücü açısından büyük avantajlar getirecek” dedi.

Prof. Dr. Kutoğlu: Radar Uydu Verilerinin Kullanımını Kolaylaştıran Bir Teknoloji

Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, radar uydularının sağladığı verilerin, dünya genelinde çok sınırlı sayıda bilim insanı tarafından etkin biçimde kullanılabildiğine dikkat çekti. Kutoğlu, “Geliştirilen bu sistemle, günümüzün en ileri teknolojisi olan radar uydularından alınan verilerin işlenmesi ve analiz edilmesi artık daha erişilebilir hale geliyor. Bu veriler, jeolojik afetlerin erken uyarı sistemleri, aktif fay hatlarının tespiti, heyelanların önceden belirlenmesi gibi kritik alanlarda kullanılmakta. Ancak, bu verilerin işlenmesi oldukça zahmetli ve uzmanlık gerektiren bir süreç. Bu nedenle, hem ülkemizde hem de dünyada az sayıda bilim insanı bu işlemi yapabiliyor” ifadelerini kullandı.

Yazılım ile Dünya Genelinde Çalışma İmkanı

Prof. Dr. Kutoğlu ve ekibi, 2014 yılından bu yana radar uydu görüntülerinin sağladığı verileri kullanarak, 16 farklı işlemle yer hareketlerini otomatik ve tek bir uygulama üzerinden değerlendirmeye başladı. Bu sayede, araştırmacılar ve yer bilimciler, aktif jeolojik bölgeleri, fay hatlarını ve heyelan risklerini dünya genelinde kolayca inceleyebilecekler. Sistem, kullanıcıların seçtiği bölgeyi ve zaman aralığını belirlemelerine imkan tanıyor. Ardından, arka planda çalışan otomatik algoritmalar, görüntüleri indirip, 16 farklı programla analiz ederek, bölgedeki hareketleri zaman serisi olarak gösteriyor. Böylece, yer hareketleri, aktif faylar ve heyelan bölgeleri kolayca tespit edilebiliyor. Ayrıca, bu teknoloji sayesinde, bölgelerdeki zayıf zeminler ve olası riskler önceden belirlenebilecek, afetlerin etkileri minimize edilebilecek.

Gelecek Planları ve Açık Erişim

Başlangıçta sadece üniversite içindeki kullanıcıların erişimine açık olan bu yazılımın, ilerleyen dönemde Rektör Özölçer’in talimatıyla internet ortamına taşınması planlanıyor. Bu sayede, ülkemizdeki tüm yer bilimciler ve ilgili kurumlar, internet bağlantısı olan her yerden bu gelişmiş teknolojiden faydalanabilecekler. Ayrıca, ülkemizdeki çeşitli kurum ve kuruluşlar daha büyük destekler alarak, özel sunucu altyapıları kurabilir ve sistemin kullanım alanını genişletebilir. Bu sayede, daha fazla kullanıcının ve kurumun erişimine açık hale gelen bu yazılım, afet yönetiminde devrim niteliğinde bir araç olacak ve afetlerin önlenmesi ile zararların azaltılmasında önemli bir rol oynayacak.