50 yıl unutuldu, şimdi tarihi yeniden yazıyor! ‘Kuzey’den Güney’e bir bağlantı noktası’

Çorum’a bağlı Kalehisar köyünde bulunan ören alanında 2025 sezonu kazı çalışmaları hız kesmeden sürüyor. Demirli Karahisar olarak da anılan Kalehisar, kale, surlar, medrese, kervansaray ve hamam gibi anıtsal yapıların yer aldığı önemli bir merkez olarak kabul ediliyor. 1966 yılından 2019’a kadar kapsamlı bir çalışmanın yürütülmediği ören yeri, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Kemal Şahin liderliğindeki yaklaşık 15 kişilik multidisipliner bir ekip tarafından yeniden ele alınarak, Kalehisar yerleşiminin tarihi önemi yeniden gün yüzüne çıkarılmaya başlandı.

Çalışmalar sırasında elde edilen seramikler ve diğer materyallerin mimari yapı ve seramik üretim merkezi olarak Çorum’da ve ülkede taşıdığı önemin altı çizildi. Kalehisar’ın, Ahlat, Hasankeyf ve Kubadabad gibi Selçuklu kentleriyle aynı bağlamda değerlendirildiği, bölgenin mimari ve arkeolojik potansiyelinin tanınmasına katkı sağladığı vurgulanıyor.

Prof. Dr. Mustafa Kemal Şahin, Kalehisar’ın Anadolu-Selçuklu ve Osmanlı dönemleri açısından yeterince tanınmadığını ifade ederken, burada kale, surlar, medrese, kervansaray ve hamam gibi yapılarla bölgenin önemli bir merkez olduğuna işaret ediyor. Yüzey çalışmaları 2017’de başlatıldı ve 2019-2020 arasında mevcut yapıların belgelenmesi, jeofizik çalışmaların sürdürülmesi, çalışmaların daha da genişletilmesi sağlandı. 2021 yılında Müze Başkanlığı bünyesinde kazılara başlanmış ve 2022’den itibaren Cumhurbaşkanlığı onaylı kazılarla çalışmalar devam ediyor.

“KALEHİSAR, MİMARİSİ VE SERAMİK ÜRETİM MERKEZİ OLMASI AÇISINDAN ÇORUM’DA VE ÜLKEMİZ GENELİNDE BÜYÜK BİR ÖNEME SAHİPTİR” şeklinde özetlenen görüşler, Kalehisar’ın mimari ve seramik üretimi açısından Türkiye genelinde değerli bir merkez olduğuna dikkat çekiyor. Şahin, 1965-1966 yıllarında Oktay Hoca’nın da Kalehisar’ın önemine dikkat çektiğini anımsatıyor; ancak 1966’dan 2019’a kadar bölgede uzun süre hareketsiz bir dönem yaşandığını belirtiyor. Ekibin yaklaşık beş yıldır yürüttüğü çalışmalar, arkeolojinin kavramsal boyutuna da vurgu yapıyor ve Kalehisar’ın Selçuklu ile Osmanlı dönemi arkeolojisi açısından geniş bir bakış açısı kazandırıyor.

“İNSANLARIN PALEODEMOGRAFİK, BİYOARKEOLOJİK VE DİĞER AÇILARDAN BİLGİLERİNİ AÇIĞA ÇIKARMAYA ÇALIŞIYORUM” diyen Hacettepe Biyoarkeoloji uzmanı Prof. Dr. Serpil Eroğlu Çelebi, kazıdaki insan iskeletlerinin paleodemografik ve biyoyararlanım yönlerinden analiz edildiğini belirtiyor.

“BURADA YAPMIŞ OLDUĞUMUZ KAZI ALANINDAKİ HAYVAN KEMİKLERİNİN ZOOARKEOLOJİK İNCELEMESİNİ YAPIYORUZ” ifadelerini paylaşan Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erkut Kara, bölgede yaşayan geçmiş toplulukların beslenme alışkanlıkları ve günlük yaşamlarına dair izlerin hayvan kemikleri üzerinden incelendiğini belirtiyor.

“ÖZELLİKLE KALEHİSAR’IN KUZEY’DEN GÜNEY’E BİR BAĞLANTI NOKTASI OLARAK DÜŞÜNÜYORUZ” diyen Yozgat Bozok Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Betül Özcan Balkır ise Kalehisar’ın Anadolu-Selçuklu arkeolojisinde kuzeyden güneye uzanan bir bağlantı noktası olarak konumlandığını vurguluyor. 2024 kazı sezonunda Mustafa Şahin hocanın eşlik ettiği ekip, bölgede çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürmeye devam ediyor.