YZ Destekli Sperm Tespitiyle İlk Klinik Gebelik: Columbia Üniversitesi Deneyimi

Amerika’da 19 yıl boyunca çocuk sahibi olamayan bir çift, Columbia Üniversitesi Fertilite Merkezi’nde geliştirilen yapay zekâ destekli bir sistem sayesinde ilk kez gebelik haberini aldı. Çalışma, The Lancet’te yayımlanarak “YZ rehberliğinde sperm tespitiyle elde edilen ilk klinik gebelik” olarak literatüre geçti.

Vakada 39 yaşındaki erkek hastaya non-obstrüktif azoospermi tanısı konuldu; yani meni örneğinde sperm bulunmuyordu. Eşi ise 37 yaşında olup 19 yumurtalama denemesi geçirmişti, ancak yalnızca bir embriyo elde edilebilmiş ve bu deneme de başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Meni örneği mikroskopla incelendiğinde sperm görünmüyordu; ancak örnek YZ destekli sistemden geçirildiğinde tablo değişti. Sistem, yaklaşık iki saat içinde 2.5 milyon görüntüyü analiz ederek yedi sperm tespit etti. Bu spermlerden ikisi hareketliydi ve her biri bir yumurtaya enjekte edilerek iki embriyo oluşturuldu. Embriyo transferi sonrasında gebelik testi pozitif çıktı.

YÜKSEK HIZLI GÖRÜNTÜLEME VE YZ Teknoloji şu şekilde çalışıyor: Spermlerin taranması için meni örneği saniyede 300 kare yakalayabilen bir kamera ile incelenir; sistem ise saatte bir milyondan fazla görüntüyü analiz eder. Yapay zeka, bir hücreyi sperm olarak tanımlamadan önce en az üç karede izlemektedir ve bu sayede hatalar en aza indirgenir.

TEK BAKIŞTA UYGULANABİLİRLİK Columbia Üniversitesi açıklamasında bu teknolojinin “yeni bir umut kapısı” sunduğu belirtilse de, çalışmanın şu an için tek bir vaka üzerinde yürütüldüğü vurgulanıyor. Uzun vadeli sonuçlar ve daha geniş hasta gruplarıyla yapılacak klinik denemeler güvenilirliği teyit edecektir.

UZMANLARDAN GÖRÜŞLER Koç Üniversitesi Hastanesi Tüp Bebek ve Üreme Sağlığı Merkezi’nden Prof. Dr. Barış Ata, azospermi teriminin meni içinde sperm bulunmaması durumunu ifade ettiğini ve bazı erkeklerde çok az sayıda sperm bulunabileceğini belirtti. YZ’nin görüntü işleme alanında hızlı ve istikrarlı performans sergilediğini vurguladı ve bunun sperm varlığını tespit etmede potansiyel fayda sağlayacağını ifade etti. Ancak sperm üretiminin görüntüleme yoluyla elde edilemeyeceğini hatırlattı ve gelecekte bu teknolojinin sadece gebelik şansını artırabileceğini söyledi.

Medicana International İstanbul Hastanesi’nden Prof. Dr. Selman Laçin ise normalde azoospermi durumunda spermin erkek üreme organından alınması veya ameliyatla elde edilmesi gerektiğini ancak bazı durumlarda bu süreç gereksiz operasyonla sonlanabilir. Bununla birlikte geleneksel mikroskopik tarama kimi zaman yetersiz kalabilir. Bu çalışmada yaklaşık iki saat içinde 2.5 milyon imajın YZ yardımıyla analiz edilmesi, YZ’nin tüp bebekte daha geniş kullanım alanı bulabileceğini gösterdi ve ufuk açıcı bir çalışma olarak değerlendirildi.