Yapay Zeka Destekli Hızlı Bina Değerlendirme: Deprem Güvenliği İçin Üniversite Girişimi

Üniversite bünyesinde geliştirilen yapay zeka destekli yazılım, binaların deprem dayanıklılığını hızlı bir şekilde ölçmeyi amaçlıyor. Yazılım, binaların görselleri ile harita konumunu kullanarak yaklaşık beş dakikalık bir analizle kullanıcıya rapor sunuyor. Bu süreçte binaların çıkma durumu, eğimli araziye sahip olup olmadığı, kısa kolon kullanımı ve yapı malzemesi gibi temel unsurlar değerlendiriliyor.

Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, uluslararası standartlara uygun bir değerlendirme yaklaşımıyla, FEMA’nın hızlı bina değerlendirme formatını temel alarak çalıştıklarını belirtti. Amacımız, vatandaşların oturdukları ya da satın almayı düşündükleri binalar hakkında ön bilgi edinmesini kolaylaştırmak ve buna dayanarak ileri analizlere yönelmelerini sağlamaktır. Sistem, kullanıcıların birden çok fotoğraf yüklemesine olanak tanıyor; harita üzerinden konum girildiğinde ise zeminin taşıyıcı özellikleri haritalardan sorgulanıyor ve ardından binanın görsel ve yapısal elemanları üzerinde bir inceleme gerçekleştiriliyor.

Hızlı ve tutarlı sonuçlar veren yapay zeka, bina resimleri üzerinden birleşik bir puanlama sunuyor. Değerlendirme şu kriterlere odaklanıyor: plan ve düşey düzensizlikler, zemin bilgisiyle uyum, yapısal elemanların zayıflıklar ve arazi eğiminden kaynaklanan etkiler. Sonuçlar, kullanıcıya rapor olarak iletiliyor ve deprem dayanıklılığını birinci basamakta belirlemeye yardımcı oluyor.

Çalışmalar, küçük ilçelerdeki geniş konut stokunu tek tek incelemenin maliyetli olduğunu gösteriyor. Bu nedenle web servisi üzerinden yapılan kullanıcı etkileşimi, insanların bina unsurlarına dair farkındalığını artırmayı hedefliyor. Ancak saha verilerinin bazı zamanlarda farklı çıktılara yol açabildiğini, yapay zekanın ise genelde daha tutarlı sonuçlar ürettiğini ifade ediyorlar.

Geniş kapsamlı planlar ve kullanıcı odaklı yaklaşım ile planlanan web tabanlı bu hizmet, deprem ülkesinde herkesin kendi binaları hakkında ön bilgi edinmesini ve gerektiğinde ileri analizleri istemesini kolaylaştıracak şekilde tasarlandı.