Webb*Teleskobu ile Evrenin En Eski Süpernovaları: 13 Milyar Yılı Aşan Bir Keşif

James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Evrenin en eski dönemlerinden birine ait bir süpernovayı net bir şekilde görüntüleyerek bilim dünyasında çığır açan bir adım attı. ESA’nın duyurusuna göre, Evren henüz yaklaşık 730 milyon yaşındayken meydana gelen gama ışını patlaması Webb tarafından tespit edildi ve bu patlama için ev sahibi galaksi de saptandı. Bu olay, şimdiye kadar kaydedilen en erken süpernova yaşının bir milyar yıldan daha gerisine götürülebilen bir keşif olarak kayda geçti. İlk kez bu kadar eski bir patlama gözlemlendi.

Paylaşılan görüntülerde gama ışını patlaması, yakınlaştırılmış kutunun merkezinde beliren küçük kırmızı bir izi temsil ediyor. ESA araştırmacılarından Andrew Levan, “Bu gözlem, Webb’in Evrenin şu anki yaşından yaklaşık yüzde beş daha gençken bile tekil yıldızları tespit edebildiğini gösteriyor,” diye konuştu. Levan, son 50 yılda Evrenin ilk milyar yılına ait yalnızca birkaç gama ışını patlamasının kaydedilebildiğini belirterek bu olayın son derece nadir olduğunu vurguladı.

13 milyar yıl önce gerçekleşen bu süpernovanın, günümüz galaksilerindeki modern patlamalara benzer özellikler taşıması da bilim insanlarını şaşırttı. Ekipten Nial Tanvir, “Açık fikirle yaklaştık ve Webb, bu süpernovanın modern süpernovalarla neredeyse aynı olduğunu gösterdi,” şeklinde açıklamada bulundu.

Bu keşif, küresel bir rasathane zincirinin hızlı koordinasyonu sayesinde mümkün oldu. İlk adım olarak NASA’nın Neil Gehrels Swift Gözlemevi kaynağın konumunu belirledi. Ardından Canary Islands’ta bulunan Nordic Optical Telescope, kaynağın olağanüstü uzak olabileceğini işaret eden verileri topladı. Sonrasında Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nin Very Large Telescope’i, patlamanın Büyük Patlama’dan yaklaşık 730 milyon yıl sonra gerçekleştiğini hesapladı. Tüm bu süreç ESA tarafından 17 saatten kısa bir sürede tamamlandı.

Bilim ekibi, erken evrede oluşan gama ışını patlamalarını ve bu patlamaların arkasındaki galaksileri daha derinlemesine anlamak amacıyla Webb’den daha fazla gözlem zamanı talep etti. Levan’ın sözleriyle, “Bu parıltı, Webb’in daha fazlasını görmesini sağlayacak ve galaksinin adeta parmak izini çıkaracak,” ifadesiyle gözlemlerin önemine vurgu yapıldı.