Vakıf Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik Özeti ve Uygulama Esasları

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bu Yönetmelik, vakıf taşınmazlarının idaresi ve işlemlerine dair usul ve esasları düzenler. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından sahip olunan veya mazbut vakıflara ait taşınmazlar için satış, kiralama, irtifak hakkı ve mal değişimi işlemlerinin nasıl yürütüleceğini belirler. Ayrıca, merkezde Genel Müdür veya görevlendireceği Genel Müdür Yardımcısı ile taşrada Bölge Müdürü ihale yetkilisi olarak görev alır.

Taşınmazlara ilişkin rayiç değerler, emlak vergisi değeri veya asgari arsa değerleri üzerinden belirlenecek şekilde takdir edilir. Binalar için emlak vergi değeri, arsa ve arazi için ise arsa/metrekare değerinin alan ile çarpımı sonucu hesaplanan değerler esas alınır. Üzerinde yapı bulunan taşınmazlarda ilk yıl için emlak vergi değerinin yüzde 10’u, boş taşınmazlarda ise yüzde 5’i oranında irtifak hakları için bedel takdir edilir.

İhalelere ilişkin temel katılım şartları olarak; yerleşim yeri sahibi olmak, teblat için Türkiye içindeki adres veya elektronik teblat adresi sunmak, gerçek kişiler için Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, tüzel kişiler için vergi kimlik numarası ve merkezi sicil kayıt sistemi numarasını bildirmek; geçici teminatı yatırmak; ve idarece istenecek diğer belgeleri sağlamış olmak gerekir. İhale komisyonları, ihale yetkilisi tarafından belirlenen şekilde oluşturulur: bir başkan, iki uzman ve bir mali konularda uzman olmak üzere en az beş üyeden oluşan komisyon gerekir; gerektiğinde diğer kamu kurumlarından personel de katılabilir.

Yönetmelik kapsamında ihalelerde kapalı teklif, açık teklif, pazarlık ve belli istekliler arasında kapalı teklif yöntemleri uygulanır. Taşınmaz satışları, mal değişimi, irtifak hakkı tesisleri ve kiralama işlemleri için gerekli olan faaliyetler, ihale süreci tamamlandıktan sonra teslim ve yükümlülüklerin yerine getirilmesiyle sonuçlandırılır. Taraflar, sözleşmeye bağlanmış olan ihaleler için yükümlülüklerini sözleşmede belirtilen süre ve şartlara göre yerine getirir; aksi halde taahhüt, noter ihtarnamesiyle hatırlatılarak teminat iadesiyle sonuçlanabilir.

İhaleler sözleşmeye bağlanır ve onaylanan süreçler resmi olarak tapu müdürlüğünde düzenlenen resmi senetlerle tamamlanır. Peşin satışlarda ve bazı mal değiştirme işlemlerinde sözleşme yapılması zorunlu olmayabilir. Genel Müdürlük ile mazbut vakıflara ait akar nitelikteki taşınmazlar, mazbut vakıflarda kalır; ancak bazı hayrat taşınmazlar veya üzerindeki yapılar için süreler ve hükümler değişkenlik gösterebilir. Yapım karşılığı uzun süreli kiralamalarda kira süresi, yapım bedeli göz önüne alınarak Genel Müdürün onayıyla uzatılabilir ve Meclis kararıyla 49 yıla kadar uzatma imkanı tanınır.

Geçmişe dönük ecrimisil talebi konusu en fazla 5 yıl için uygulanır; fiili kullanım veya işgal tespit edilirse bu durum mahallinde incelenir ve geçmişe dönük olarak talep edilebilir. Tahliye süreçleri için gerekli yasal işlemler tamamlandıktan sonra taşınmaz idareye geri alınır. Kira sözleşmeleri, sürenin sonunda herhangi bir bildirim yapılmaksızın kendiliğinden sona erer.

Valilik tahliyesi ve istisnalar kapsamında, Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait taşınmazlar için kira ödemelerinin yapılmaması halinde belirlenen süreler içinde ihtar hükümleri uygulanır ve gereği halinde tahliye işlemleri başlatılır. Ayrıca, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile mazbut vakıflara ait vakıf kültür varlığı niteliğindeki taşınmazlar veya üzerindeki yapıların restorasyon/onarım şartıyla kiralanması bu yönetmeliğin kapsamı dışında bırakılmıştır.