Uyum Finansmanı İçin Yeni Küresel Çağrı: Uyum Açığı ve Yaşamı Koruma Vurgusu

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), iklim müzakerelerinden önce her yıl hazırladığı Uyum Açığı raporunu yayımladı. Rapor, 10-21 Kasım’da Brezilya Belem’de gerçekleştirilecek BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 30. Taraflar Konferansı (COP30) öncesinde, iklim finansmanındaki açığın büyüklüğüne dikkat çekiyor.

Rapor, küresel ısınmanın etkilerinin giderek şiddetlendiğini belirterek, özellikle gelişmekte olan ülkelerin uyum için ihtiyaç duyduğu kaynakların artan riskler oluşturduğunu vurguluyor. 2023 yılında bu ülkelere yönelik uluslararası kamu finansmanı yaklaşık 26 milyar doları buldu; bir önceki yılın 28 milyar dolarlık seviyesinin gerisinde kaldı.

Uyum için gereken finansmanın büyüklüğü 2035 itibarıyla 310-365 milyar dolar aralığında olabileceği öngörülüyor. Bu, mevcut uluslararası finansmanın 12-14 katına denk geliyor ve bu fark, ülkelerin yaşamları ve ekonomileri üzerinde doğrudan etkiler yaratabilir. Enflasyonun son on yılda kırılgan ülkeler için 2035’e kadar sürmesi halinde, uyum bütçesinin 440-520 milyar dolara çıkabileceği bir senaryo da masada.

BM Genel Sekreteri António Guterres, dijital ve teknik olarak hızla büyüyen etkilerin karşısında uyum finansmanının aynı tempoda ilerlemediğini ifade etti. Guterres, “Uyum bir maliyet değildir; yaşam çizgisidir.” diyerek, uyum açıklarının kapatılmasının yaşamları korumanın, iklim adaletini sağlamanın ve daha güvenli, sürdürülebilir bir dünya kurmanın yolu olduğunu söyledi ve bir an daha kaybedilmemesi gerektiğini belirtti.

UNEP İcra Direktörü Inger Andersen ise gezegen genelinde iklim değişikliğinin etkilerinin her kesimde hissedildiğine işaret ederek, sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik ilerlemenin hız kesmesiyle etkilerin daha da kötüleşebileceğini vurguladı. Finansman artırımı için kamu ve özel sektörün küresel seferberliğine ihtiyaç duyulduğunu belirten Andersen, ‘ama bu, kırılgan ülkelerin borç yükünü artırmadan yapılmalı’ ifadesini kullandı. Bütçelerin mevcut önceliklerle çeliştiği durumlarda bile, uyum yatırımlarının bugünden yapılmaması halinde her yıl artan maliyetlerle karşılaşılacağını söyledi.