Türkiye’nin Kiraz Üretiminde Yaşanan Kriz ve Sonuçları

Dünyanın En Önemli Kiraz Üreticisi Türkiye, Bu Yaz Mevsimini Evlerde Kiraz Yokluğuyla Kapatıyor

Türkiye, dünyanın en büyük kiraz üreticilerinden biri olmasına rağmen, bu yıl yaz mevsimini kiraz arzında yaşanan ciddi azalmalar nedeniyle evlere kiraz girmeden kapatıyor. Hem iç tüketim hem de ihracat açısından büyük kayıplar yaşanıyor. Özellikle meyve fiyatlarındaki yüksek seviyeler ve ürün kalitesinin düşük olması, tüketici ve üreticiyi zor durumda bırakıyor.

İklim Olaylarının Üretime Etkisi ve Yüzde 90’a Varan Kayıplar

Mart ve nisan aylarındaki ani kar yağışları ve şiddetli soğuk hava dalgaları, kiraz çiçeklenme döneminde ciddi hasarlara yol açtı. Konya Hadim gibi bölgelerde hasat devam ederken, üretimin yaklaşık %90’ı çeşitli nedenlerle kayıp yaşadı. Bu durum, hem üreticilerin gelirlerini olumsuz etkiledi hem de piyasada arz açığına neden oldu.

Marketlerde ve Pazarlarda Kiraz Fiyatları ve Kalite Sorunu

Marketlerde düşük kalite kirazların kilogram fiyatı genellikle 150-300 lira arasında değişirken, daha iyi kalite ürünler ise 500-700 lira bandında satılıyor. Tüketici ise, yüksek fiyatlar ve düşük kalite nedeniyle kiraz tüketimini azaltmaya başladı. Pazarlarda görülen kayıplar, tüketici taleplerinde ciddi azalmalara yol açtı.

İhracat ve Üretim Düşüşleri

Türkiye, 2024 yılında yaklaşık 67 bin ton kiraz ihraç ederken, 2025 yılının sonunda bu rakam yüzde 90 oranında düşüşle sadece 6 bin tona geriledi. Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkan Yardımcısı ve Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, 2025 yılının ilk yarısında ihracatlarının %9 azalarak 560 milyon dolara gerilediğini belirtti.

İhracattaki Düşüşün Temel Nedenleri ve Zirai Don Felaketi

Uçak, zirai don olaylarının özellikle mart ve nisan aylarındaki yüksek orandaki kayıplara neden olduğunu vurguladı. “Özellikle dünya birincisi olduğumuz kiraz üretiminde yaşanan %90’lara varan kayıplar, ihracatımızda dramatik bir düşüşe sebep oldu. Geçen sezon 67 bin ton olan ihracatımız, bu sezon sadece yaklaşık 6 bin tona indi. Bu büyük kayıplar, üreticiler ve ihracatçılar için büyük bir yara” dedi.

Türkiye’nin Kiraz Üretim Sıralaması ve İhracat Durumu

Normal şartlarda, Türkiye; kiraz ekili alanlar ve toplam üretim açısından dünya lideridir. Ancak, ihracat konusunda biraz geride kalarak üçüncü sırada yer almaktadır. Özellikle Uzak Doğu ülkelerine yönelik ihracatını artırmak için çeşitli stratejiler geliştirilmekte ve uygulanmaktadır.

Zirai Don ve Ekonomik Destek Talebi

Uçak, zirai don olaylarının, meyve ve sebze işletmelerinin 2025 yılında düşük kapasiteyle çalışmasına neden olacağını belirtti. Bu nedenle, Eximbank’ın kredi borçlarının ertelenmesini talep ettiklerini ve bu konuda girişimlerde bulunduklarını dile getirdi. “Umarım, yakın zamanda bu girişimlerimiz olumlu sonuçlar getirir ve üreticilerimizin mağduriyeti hafifler” ifadelerini kullandı.