Türkiye’nin Bütçe ve Makroekonomi Yol Haritası: Şimşek’in Sunumu ve Vizyonu

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TBMM Genel Kurulu’nda 2026 bütçesi için sunumunu paylaştı. Küresel zorluklara rağmen Türkiye’nin dayanıklılığını güçlendirmek ve ortaya çıkan fırsatları en iyi şekilde değerlendirmek üzere hareket ettiklerini ifade etti. Sunumda, enflasyonla mücadelede kaydedilen ilerlemeler ve programın son 2,5 yılda elde ettiği kazanımlar vurgulandı.

Şimşek, enflasyonda belirgin bir düşüş yaşandığını belirterek, yılsonu enflasyon göstergelerinin hedeflerin bir miktar üzerinde olduğunu söyledi. Temel mal ve gıda enflasyonlarının gerilediğini, ancak hizmet sektörü enflasyonunun dezenflasyona tepki vermekte gecikmesi nedeniyle manşet enflasyonun yüksekte kaldığını kaydetti. Özellikle kira ve eğitim enflasyonunun son iki yılda yüksek seviyelerde seyrettiğini aktaran bakan, gelecek dönemde sosyal konutlar ve deprem konutlarıyla konut arzının artacağını ve kira artışını sınırlayacağını ifade etti.

Eğitim ve vergi politikalarında 2026 hedefleri Şimşek, TBMM’nin kural bazlı fiyatlama modelini onaylamasıyla eğitim alanında yeni bir döneme girildiğini hatırlattı. Bütçe imkanları çerçevesinde 2026 için vergilerde ve harçlarda güncellemelerin enflasyon hedefleriyle uyumlu olarak belirleneceğini, gelir vergisi tarifesi gibi vatandaş lehine olan unsurların yeniden değerleme oranında artırılacağını dile getirdi. Kamu fiyatlarının yüzde 16-19 aralığında yönetilirken, vatandaş lehine olan düzenlemelerin yeniden değerleme oranını yansıtacağını belirtti.

Makroekonomik dengesizliklerin azalması ve cari açık Şimşek, programın başına gidersek cari açığın milli gelire oranının yüzde 5’in üzerinde olduğunu, 2024 yılında yüzde 0,8’e gerilediğini ve ithal edilen altını bir kenara bırakınca geçen yıl cari dengede 3,2 milyar dolarlık fazla verdiğini ifade etti. Bu yıl da cari açık hedefleri doğrultusunda olumlu bir seyir izlediğini belirtti. Yeşil dönüşümde kaydedilen mesafenin de cari dengeyi desteklediğini sözlerine ekledi.

Cari dengedeki iyileşmenin net finansal göstergelere yansıması da dikkat çekiciydi. Brüt dış finansman ihtiyacının milli gelire oranı %23’e yükselirken, bu sene yüzde 17’nin altına gerilemesi ve program sonunda %13-14 seviyelerine inmesi bekleniyor. Rezervler konusunda da uluslararası standartlara uyulduğunu belirten Şimşek, Mayıs 2023’e göre brüt rezervlerin ve swap hariç net rezervlerin arttığını ve net rezervlerde önemli bir iyileşme kaydedildiğini kaydetti.

Güçlü finansal yapı ve güven yükselişi Şimşek, Türkiye’nin program sayesinde olumlu bir şekilde ayrıştığını, kamu ve özel sektör dış borçlanma maliyetlerinin önemli ölçüde düştüğünü ifade etti. Kredi notlarının yükselmesi ve risk primlerindeki düşüş, elde edilen güvenin göstergesi olarak gösterildi. Carry trade gibi finansman yöntemlerine karşı alınan tedbirlerin de bu dönemde uygulanmaya konulduğunu belirtti.

Program döneminde ekonomik aktivitenin ılımlı ilerlediğini, dezenflasyon süreciyle sürdürülebilir bir büyüme patikasına dönüşün hedeflendiğini söyledi. Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında 2,5 milyon vatandaşa istihdam sağlanmasının planlandığını, mali disiplinden taviz verilmeyeceğini ve deprem harcamalarına rağmen bütçe açığının milli gelire oranı açısından düşüş hedefinin korunacağını belirtti. 2026’da Maastricht kriterlerini yaklaşılır kılacak bütçe hedefleri ve mali disiplin taahhütleri vurgulandı.

Varlık yönetimi, vergi adaleti ve hayat pahalılığı Vergide adaletin güçlendirilmesi yönünde atılan adımların bir sonucunun, dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının azalması olduğu belirtildi. Sermaye kesiminden daha yoğun vergi alınan düzenlemelerle dolaylı vergi yükünün payındaki düşüş, vergi adaletine katkı sağladı. Türkiye’nin OECD ülkeleriyle karşılaştırıldığında dolaylı vergi yükünün milli gelire oranı açısından yüksek olmadığını, ancak dolaysız vergi yükünün artırılmasına odaklanılacağını ifade eden Şimşek, vergi adaletinin daha da güçlendirilmesi için çalışmaların sürdüğünü kaydetti.

Çalışanlar ve emeklilerle ilgili politikaların da sürekli olarak desteklendiğini belirten Şimşek, 2002-2025 arasındaki dolar bazlı emekli maaşları ve memur maaşlarındaki artışların karşılaştırmalı olarak sunulduğu verileri paylaştı. Hayat pahalılığıyla mücadele ve çalışanların alım gücünün artırılması için kararlı adımların atılacağını vurguladı.