Türkiye-Avustralya İşbirliği ve COP31 / COP30 Süreçlerinde Gelişmeler

Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 30. Taraflar Konferansı COP30, Brezilya’da sürerken Türkiye ve Avustralya arasındaki adaylık konusundaki fikir ayrılıkları çözüme kavuşmuş görünmüyor. Brezilya’nın ev sahipliğini üstlenecek olan bu zirve için iki ülkenin de adaylıktan vazgeçmediği belirtiliyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum bu hafta COP30 için Brezilya’ya gitmesi beklenirken, COP31 için yapılan istişarelerin de başarılı bir şekilde yürütülmesi umut ediliyor. COP’un küresel iklim politikalarını şekillendirmedeki rolü sadece iklim konularında değil, diplomatik temaslarda da önemli bir ağırlık kazanmasına yol açıyor.

Nasıl belirleniyor? COP adaylarının önce kendi aralarında anlaşması gerekiyor; anlaşma yoksa aday ülkeler grubunun oy birliğiyle karar alınması gerekiyor. BM’nin beş ana bölge grubundan biri olan WEOG’da (Batı Avrupa ve Diğerleri) üyeler yer alıyor ve 2026 zirvesinin ev sahipliği için bu gruptan bir aday belirlenecek. Bu yılki ev sahibi Brezilya olurken, gelecek için WEOG üyeleri arasında Fransa, Almanya, ABD, İsrail, İzlanda ve Kanada gibi ülkeler bulunuyor. Ayrıca zirve, gerektiğinde BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinin merkezi olan Bonn’da da yapılabiliyor.

Küresel köprü Türkiye, geçen yıl COP31 adaylığını desteklemek için dört ana taahhüdü açıklamıştı. Coğrafi konumuyla iklim kriziyle mücadelede gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında bir köprü kurmayı hedefleyen Türkiye, adil bir liderlikle özellikle Akdeniz, Afrika ve Pasifik bölgelerinin direncini artırmayı amaçlıyor. Ayrıca iklim adaleti ilkesiyle teknoloji transferi ve finansal paylaşımının tüm ülkeler için önemini vurgulayarak, iklim dirençli kentlerin oluşturulmasına odaklanıyor.

BİR KERE GERİ ÇEKİLDİK Bakan Murat Kurum, The Guardian’a verdiği röportajda Türkiye’nin Avustralya ile ortak COP31 ev sahipliği için hazır olduğunu ifade etmişti. Kurum, geçmiş süreçte 2015’te COP26 için adaylık başlattıklarını, fakat Birleşik Krallık ve İtalya ile yaptıkları dostane görüşmeler sonucunda adaylıktan çekildiklerini belirtti. 2022’de Şarm El-Şeyh’te COP31 adaylığını açıkladıklarını ve Avustralya’nın da benzer şekilde aday olduğunu söyledi. 2023’ten beri Chris Bowen ve ekibiyle seçenekleri değerlendirdiklerini ve iki ülkenin de birlikte kazanabileceği bir sonuç üzerinde durduklarını ekledi.

COP31 Antalya Türkiye, COP31’i Antalya’da gerçekleştirmeyi planlıyor. Ulaşım kolaylığı, konaklama seçenekleri ve fuar-kongre merkezi altyapısı nedeniyle Antalya’nın bu hedef için uygun bir konum olduğu ifade ediliyor; bölgenin geçmişte G20 Zirvesi’ne ev sahipliği yaptığı da hatırlatılıyor. Bu hazırlıklar, altyapı açısından büyük ölçüde tamamlanmış durumda değerlendiriliyor.