Turizmden Kültürel Mirasın Yeniden Yapılanmasına: Yetkili Bakanlık Görüşleri

Gürcistan–Azerbaycan sınırında yaşanan üzücü olayın ardından Bakan Ersoy, toplantıya başlarken şehit olan 20 asker için başsağlığı diledi. Ardından turizm performansından, kültürel miras projelerinin güncel durumuna kadar bir dizi değerlendirme paylaştı. Turizmde dokuz aylık gelir rekoru vurgu yapılarak, 2025’te zorlu küresel koşullara rağmen sezonun beklentileri aştığı kaydedildi. 2025 Ocak–Eylül döneminde 50 milyon ziyaretçi ağırladıklarını ifade eden Ersoy, turizm gelirinin geçen yılın aynı dönemine göre %5,7 artışla 50 milyar dolar seviyesine yükseldiğini belirtti. Ayrıca dünya sıralamasında turist sayısında 8’incilikten 4’üncülüğe, gelir sıralamasında ise 15’incilikten 7’nciliğe yükselişi hatırlattı.

Arkeolojide “Altın Çağ” çalışmaları başlığı altında yatırımların genişletildiğini vurgulayan Ersoy, 2025 sonunda kazı ve araştırma sayısının 780’e ulaşacağını söyledi. Ülkenin 129 bini aşkın tescilli taşınmaz kültür varlığı ve 27 bini aşkın sit alanına sahip olduğuna değinerek, Geleceğe Miras Projesi kapsamında 65 ilde 255 kazı alanına ulaşıldığını aktardı. Göbeklitepe’nin Kolezyum sergisinin 6 milyon ziyaretçiyi bulduğunu hatırlattı ve 17 antik kentte çevre düzenlemelerinin tamamlandığını kaydetti. “Geleceğe Miras – Arkeolojinin Altın Çağı” sergisinin 570 esere ev sahipliği yaptığı bilgisini paylaştı. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 2025 yılında Sardes Antik Kenti ve Bintepeler’in dahil edildiğini; Zerzevan Kalesi ve Mithraeum’un ise 2026 listesinde değerlendirilecek olduğunu belirtti. Ankara’nın da Geçici Liste’ye kaydedildiğini ifade etti.

Kültürel miras ve restorasyon çalışmaları çerçevesinde restorasyon tartışmalarına değinen Ersoy, 2025’in ilk dokuz ayında 101 eserin onarımını tamamlandığını, yıl sonunda bu rakamın 121’e ulaşacağını söyledi. Son iki yılda 166 vakıf kültür varlığında çalışmaların sonuçlandığını, Ayasofya’da ise koruma süreçlerinin geçmişin en kapsamlı aşamalarını oluşturduğunu ifade etti. Restorasyonlarda üniversitelerden oluşan bilim kurulları kararlarının esas alındığını ve müdahalelerin bu kurulların kararları doğrultusunda yürütüldüğünü belirtti. Afet bölgelerinde özel mülkiyetteki kültür varlıklarına yönelik desteklerin artırıldığına işaret ederek 2025 ve 2026 bütçelerinde bu kapsama için 1,5 milyar TL ödenek ayrıldığını duyurdu.

Müzecilik projeleri: Antalya ve Diyarbakır için 2026 vizyonu Ersoy, iki büyük müze yatırımının 2026’da tamamlanacağını bildirdi. Diyarbakır’da E Tipi Kapalı Cezaevi’nin restorasyonunun tamamlanmasıyla birlikte kültür kompleksi, tiyatro salonu, kütüphane ve etkinlik alanlarını kapsayacak bir yapı ortaya çıkacak. Antalya Müzesi’nin kapalı alanı 9.500 metrekareden 19.500 metrekareye çıkacak; sergi alanında da %164 artış sağlanacak. Haydarpaşa ile Sirkeci Garı dönüşüm projelerinin ise sürdüğünü belirtti ve 2026’da restorasyon, millet bahçesi, sergi alanları ve yeni arkeoloji müzesini içeren birinci etabın açılacağını ifade etti. Ayrıca 2025 yılında yurt dışından getirilen eser sayısının 109 olduğunu ve 2002–2025 dönemi iade sayısının 13.377’e ulaştığını aktardı.

Sayıştay bulguları ve bütçe konusundaki değerlendirmesinde Ersoy, tespitlerin çoğunun usule ilişkin hatalar olduğuna işaret etti ve gerekli düzeltmeler için ilgili birimlere talimat verildiğini söyledi. 2026 bütçe rakamlarını paylaşan Ersoy, Bakanlık bütçesinin bağlı kurumlarla birlikte 69 milyar 999 milyon 818 bin TL olduğunu, bunun 51 milyar 734 milyon TL’sinin cari ve 18 milyar 265 milyon TL’sinin yatırım bütçesi olarak yer aldığını belirtti. RTÜK’ün 2026 bütçe teklifi ise 3 milyar 373 milyon TL olarak kaydedildi. Konuşmasını tamamlayan Ersoy, komisyondaki milletvekillerinin sorularını yanıtlamaya hazır olduğunu vurguladı.