Trenleyen Denetim ve Yol Güvenliği Vizyonu: 2030-2050 Hedefleriyle Trafik Stratejisi

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Anadolu Ajansı özel yayınında trafikte yeni döneme dair açıklamalarda bulundu. Yollarda uyulması gereken kuralların var olduğunu ve bunların uygulanmasıyla güvenli bir trafikte hedeflenen noktaya ulaşılacağını vurguladı. Cumhurbaşkanı’nın sözlerinden hareketle, trafik güvenliği konusunda dayanışma ve susturucu bir odaklanma gerektiğini belirtti.

2050 hedefi olarak sıfır can kaybı, sıfır yaralanma ve sıfı maddi hasar öne çıktı. Cumhurbaşkanı, bu vizyonu gerçekleştirmek için 2030’a kadar can kayıplarını yarıya indirme hedefini açıkladı ve 2050 için sıfır can kaybı hedefini belirledi. Bu kapsamda ilgili genelge yayımlanarak bakanlıklara talimatlar verildi.

Girişim, 2021’de ortaya konulan hedeflerle uyumlu bir şekilde ilerletildi. Göreve başladığı ilk günden itibaren brifingler ve incelemeler neticesinde mevcut durum analiz edildi ve 2030 hedeflerinde sapma olduğunun görüldüğü tespit edildi. Bu nedenle denetim ve caydırıcı kuralların etkin uygulanması gerektiği sonucuna varıldı. 2023 sonu itibarıyla elde edilen rakamlar, güvenlik ve denetimin güçlendirilmesiyle olumlu bir seyir izlediğini gösterdi.

Can kayıpları ve yaralanmaların azaltılması için denetimlerin niteliği ve caydırıcılığı büyük önem taşıdı. 2015-2024 döneminde yıllık veriler incelendiğinde can kayıplarındaki dalgalanmalar dikkat çekti; 2015’te bir yılda 7.530 ölüm oluşurken günlük ortalama 20,6’lık bir rakam kaydedildi. 2021’de günlük 14,7 ve yıllık 5.362 olan rakam, 2022’de düşüşe geçerken 2023’te 17,9’a yükseldi. Bu artışın nedeni, denetim ile caydırıcılık arasındaki dengenin sağlanması gerektiği gerçeğiydi. Trafik güvenliğinin yerleşmesi için her iki unsurun birlikte hareket etmesi şarttır.

Türkiye, 6 Şubat’ta yaşanan büyük felaketi hatırlatarak, yaraları sarmaya odaklandığını belirtti. Seçimler sonrası dönemde kaza ve kayıp sayılarının artmasıyla birlikte denetimin güçlendirilmesi için adımlar atıldı. 2024 yılına hazırlık sürecinde, trafik görevlileri, jandarma ve emniyet personel sayısı artırıldı, radar ve ekip sayıları çoğaltıldı, araçlar ve personel kapasitesi planlı biçimde büyütüldü.

2024 itibarıyla TÜİK öngörülerine göre nüfus 88,1 milyon civarında seyredecek. Bu durumda ölüm sayısını 3.000’in altına indirmek ve günlük 7,5 seviyesine düşürmek hedefleniyor. 2019’da altı yılda toplam 75,8 milyon denetim gerçekleştirilirken, 2023’te günlük ölüm oranı 14,9’a çıktığı dönemde 82,3 milyon denetim yapıldı ve 2024 sonunda 82,9 milyon denetimle kapatıldı. Yakın dönemde denetim sayısı %50 artırılarak 124,3 milyona yükseldi; idari işlem sayısı ise %44 artışla 32 milyona ulaştı. Bu çaba, ölüm sayılarını azaltarak 17,4’e indirme başarısını da beraberinde getirdi.

Geleceğe dair planlar kapsamında, bölgeler esas alınarak yoğun denetimler devam etti. Denetim kapasitesinin artırılmasıyla ölüm oranlarında düşüş hedefleniyor. Bu süreçte, ekip, araç ve personel sayılarında artış sağlandı; ayrıca sahadaki etkinlik, kısıtlayıcı ve caydırıcı önlemlerle güçlendirildi.