Tetis’ten Akdeniz’e Kadar: Depremler ve Fosillerle Zaman İçinde Yolculuk

Bu bölgenin yaklaşık 4 kilometre uzağında konumlanan Kayaçlar arasında yer alan fosiller ve fay kırıkları, gezginleri büyüleyen zengin görüntüler sunuyor. Antropolog Naci Akdemir’e göre, alan Tetis Denizi’nin tortulu çökellerine ev sahipliği yapıyor. Bu çökellerin, Afrika-Arabistan plakalarının Avrasya’ya karşı hareketli direnişi sonucunda yükselme ve çökme sürecini işaret ettiği ifade ediliyor. Afrika-Arabistan zonu yükselirken Avrasya’nın altına dalması, bölgede önce doğu-batı, sonra kuzey-güney doğrultulu çatlaklar meydana getirmiştir. Her çatlağın bulunduğu yerde, doğudaki zonun batıya göre daha hızlı ilerlediği görülüyor. Zaman içinde çatlaklar birbirinden ayrılarak günümüzde farklı kırıklar olarak karşımıza çıkıyor.

Depremlerin Kaynağına Işık Tutan Bir Yöntem Antropolog Akdemir, bu süreçteki olayların yaklaşık 250 ila 300 milyon yıl öncesine dayandığını değerlendiriyor. Jeolojik hareketin halen devam ettiği kanaatine varan Akdemir, yöremizdeki depremlerin de bu hareketten kaynaklandığını belirtiyor. Bölgede yatay ve yön değiştiren hareketler, Süveyş ve Basra Körfezi’ni bağlayan hat üzerinde yer alıyordu; arazi, yılda yaklaşık 10-15 milimetre kuzeye doğru kayarken Anadolu yarımadası batıya, Ege Denizi’ne doğru ayrışıyor. Hareketin ivmesi, Hindistan’ın Avrasya’yı yükselttiği ölçekte iken, Arabistan ve Afrika’nın batısına doğru azalmaktadır. Bu süreçte Atlas Dağları ile Pireneler de bu dinamikten etkilenmiştir.

Akdeniz’in Daralması ve Geçmişin İzleri Üst katta bulunan tortul sedimanlarda bakteri, omurgalı hayvanlara kadar pek çok canlı fosilini görmek mümkün. Deniz yumuşakçalarından dikenli deniz canlılarına kadar farklı türler, eski yaşam izlerini bize gösteriyor. Bir kayanın üzerinde oluşan ve üzerinde birkaç diş bile bulunan bir çene kemiği ile tabiatın daha sonraki katmanlarında yer alan omurga kemiklerinin gözlemlenmesi, bölgede zaman içinde kaydeden hareketliliği kanıtlar. Bu süreç neticesinde arazi günümüzdeki manzarasına yaklaşık 5-6 milyon yıl önce kavuştu. Tetis Denizi’nin devamında günümüze yaklaşan Akdeniz, şu anda da kapanmaya ve daralmaya devam ediyor. Önümüzdeki 10 milyon yıllık süreçte Akdeniz’in tabanı, günümüz Kocaköy arazisine benzer bir görünüm kazanabilir diye öngörülüyor.