TES: OKS’tan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine geçişin işçilere yeni ikincil emeklilik fırsatları ve avantajları.
Çalışanların kendi istekleri doğrultusunda maaşlarından yapılan kesintilerle biriken tasarruflar BES üzerinden TES’e dönüşüyor. 2026-2028 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP), uzun vadeli tasarruf araçlarını güçlendirmek için çalışmaların hızlandırılmasını öngörüyor.
Eski uygulamada Otomatik Katılım Sistemi (OKS) kapsamında, yeni bir işe başlayan çalışanlar maaşlarından kesintiyle emeklilik için birikim yapıyordu; fakat OKS, TES’e dönüşerek ikinci basamak emeklilik sistemi haline getiriliyor. Böylece çalışanlar, işverenlerin de katkısıyla ikinci emeklilik imkanına kavuşacaklar.
OKS Yerine TES Geliyor! Yeni dönemde çalışanın sisteme devam etmek istememesi durumunda birikimin dışarıya çekilmesi mümkün olmayacak; TES ise bu yönüyle birzorunluluk ve devamlılık sağlayacak bir yapı olarak tasarlandı.
Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz, TES’in BES’in genişletilmiş hali olarak nitelendirilmesini şu sözlerle ifade ediyor: “BES ile TES arasında benzerlikler olacağını, ancak TES’in yatırımları daha yönlendirilmiş ve yatırımcıları daha çok sisteme katacak şekilde tasarlanacağını” belirtiyor.
Geçmişte BES’te işverenler brüt maaşlardan %3 oranında kesinti yapıyordu ve sistemden cayma hakkı vardı. Ancak TES’te bu cayma hakkı bulunmayacak ve katılım zorunlu hale getirilecek. TES’in hedefi, yatırımların devlet güvencesiyle büyüyerek çalışma hayatı boyunca güvenli birikim sağlayabilmek.
TES’te yatırılan paranın çekilmesi konusunda mevcut farklar belirginleşiyor. BES’teki %50’lik çekim imkanırunken TES’te bu hak yeni durumda olmayabilir. Ancak devlet tarafında belirlenen şartlar doğrultusunda bazı durumlarda erken çekim olanakları değerlendirilebileceği işaret ediliyor. Ayrıca emeklilik yaşlarıyla ilgili temel kriterler, TES üzerinden de uygulanabilir şekilde ele alınabilir.
İşveren katkısının devamı ve TES’te bu katkının zorunlu hale gelmesi konuları tartışılıyor. Ayrıca %30 devlet katkısının sürmesinin teşvik amacı taşıdığı düşünülüyor. TES’e geçişte devlet katkısı, BES’teki avantajların benzer şekilde devam etmesini hedefliyor.
BES’te 10 yıl kalınması ve 56 yaş kriterinin bulunduğunu hatırlatan açıklamalarda, TES’te de benzer bir süre ve yaş sınırlaması olacağına dair öngörüler var. Ödemeler, toplu para veya aylık olarak yapılabilir ve lehtar (ödemelerin kime yapılacağını belirten kişi) sistemiyle benzer bir yapı korunabilir.
BES ya da OKS kapsamındaki birikimlerin TES’e devredilmesi olasılığı yüksek görünüyor. TES’e geçişle birlikte mevcut yatırımların da yeni sisteme aktarılması bekleniyor.